Synopsis: The Arizona Department of Education has approved the assessment of teacher competence in English, including pronunciation.

———

'Auhea 'oukou e ka po'e kūpa'a ma hope o nā pono sivila o ke kanaka?  Mai nō a mana'o mai he mea 'ole kēlā mau kānāwai i 'āpono 'ia aku nei ma Arizona. Ua lilo nō i mea e noke ai ua moku'āina lā i ka ho'okae lāhui. He kupua ma'alea ke 'ano o ia mea he ho'okae lāhui. I kekahi wā, he hana 'o'e wale mai nō i ka maka, 'a'ohe wahi 'ano o ka hana malū. I kahi wā na'e, he mana'o i hō'ike 'ole 'ia mai i mua o ke ākea a ma o ka hana wale lā nō a ka meaho'okae e 'ike 'ia ai kona mana'o maoli. Pēia nō ka hana ma Arizona.

'O ka nīnau hou i kupu mai ma laila, ua pili nō i ka mākaukau 'ōlelo haole o nā kumu kula aupuni. Inā he hemahema ka ho'opuka 'ana a kekahi kumu, e ho'opau 'ia nō paha kāna hana. 'O ka mea 'āpiki, ke loiloi 'ia nei ka puana 'ana kekahi. Inā he pualono 'ē a lohe 'ia mai, he mea ia e ho'opau 'ia ai ua kumu nei. Aia i hea ka na'auao o ia mana'o? Kainō a he hana kēia e holopono ai ke kula 'ia 'ana o nā haumāna, eia kā, he ho'okae lāhui wale nō ka hopena. He mea ma'a mau ka 'ike 'ia o ka lāhui o kekahi kanaka ma kāna 'ōlelo, a 'o ka pualono o kekahi malihini i hānai 'ia ma ka 'āina 'ē, 'o ia ka mea mua nāna e ha'i mai i kona lāhui.

Nani ho'i ka na'aupō o ka po'e no lākou ke kuleana e ho'ona'auao ai i nā keiki o kēia hanauna. He kuhihewa mai ho'i kau! 'A'ohe wahi mea a 'ike 'ia no ka mākaukau a me ka 'ole o kekahi kumu kula ma o kona puana 'ana. Inā he nīnau kēia i pili 'i'o nō i ka pono o nā keiki, ‘o ka 'ike i ke a'o ka mea o nā kumu e loiloi 'ia ai. Nui hewahewa ka po'e mānaleo 'ōlelo haole i 'ike 'ole i ia mea he a'o, a ua hai 'ia na'e kekahi i kumu kula aupuni ma nā kula o 'Amelika! 'O kekahi po'e kumu na'e nona ka pualono o ka 'ōlelo 'ē, ua mākaukau loa i ke a'o 'ana. 'A'ohe pili o ka pualono i ka mākaukau a'o, a no laila, he makehewa ka loiloi 'ana i ka pualono o ke kumu i mea e 'ike ai i kona ikaika a'o.

'O ka nui o nā 'ano pualono like 'ole e lohe 'ia nei mai kēlā pe'a a kēia pe'a o 'Amelika, 'a'ole paha e hiki ke 'ōlelo 'ia he pololei kekahi a he hemahema kekahi. 'O ke kanaka e ho'opuka nei i ka 'ōlelo haole ma ke 'ano 'o ia ka lua o kāna 'ōlelo, e la'a ka po'e 'ōlelo Paniolo o Arizona, he hana nui ke kāpae 'ana i ka pualono o kāna 'ōlelo mua. Ua pa'a loa ia mea. 'O kāna po'e keiki ho'i, i loko nō o ka hānai 'ia i ka 'ōlelo haole, he pualono nō i kekahi manawa e 'ike koke 'ia ai kona lāhui. Pehea e ho'okae 'ia ai kona pualono he mea hemahema? He ho'okae lāhui paha kēlā!

'Auhea 'oukou e Arizona mā, he mau kānāwai 'o'ole'a kā 'oukou i 'āpono aku nei nāna e ho'oma'au i ka po'e Paniolo. 'O ke kānāwai pili i ka po'e komo hewa, ke kānāwai e kāpae ana i nā papa pili i nā ‘ike o nā lāhui 'ē, he mau mea ia e 'āpono 'ia ai nā hana ho'okae lāhui. 'O ka loiloi 'ana i ka pualono o nā kumu kekahi la'ana. Āhea e pau ai? Āhea ho'i e ala ai ka luna'ikehala?

———

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» .(JavaScript must be enabled to view this email address)
» .(JavaScript must be enabled to view this email address)
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.