StarBulletin.com

Pa mai ka makani aloha


By

POSTED: Saturday, December 26, 2009

Synopsis: Homelani Cemetery is banning certain objects from being placed on plots. Even though this is happening, there is a way we can still show our aloha for our loved ones who have passed.

'Ömalumalu ke ao, helele'i ka ua, külou ke kuahiwi, 'aiö ke kai. 'Ömu'omu'o ka pua 'a'ala onaona e ho'i i ka honua i möhalu 'ia a'e. Puïa polinahe mai ke 'ala o ua pua nei i ka po'e 'äina a pau mai ka lä hiki a ka lä kau, ka lä kau a ka lä komo hou nö ho'i. E ka nüpepa Hökü Buletina, näu nö e kökua i nä kawowo a ia pua e ho'omau ana i ko läkou möhalahala 'ana. 'A'ole pau ke ola o ua pua nei, he make nö ka pua, akä, ola nö ka ‘öpu'u.

I ka lä 1 o Kepakemapa, kau 'ia he mau lula kapu hou e ka po'e luna o ka pä ilina 'o Homelani ma Hilo ma ka moku 'o Hawai'i. 'O nä mea i kapu, 'o ia nö ka pua ho'ohälikelike, ka päluna, ka mea uila, ka mea pä'ani, a pëlä wale aku. I ka manawa like o ke kau ‘ia ‘ana o ua mau lula kapu nei, lawe akula nö ho'i nä luna o ia pä ilina i ia mau mea kapu me ka ha'i 'ole 'ana i ka lehulehu. Ma hope o këlä hana, leka uila maila nä luna i ka po'e i kanu 'ia ka mea aloha ma ia wahi, e hö'ike ana i kä läkou hana, 'o ia ho'i, ka lawe 'ana i ua mau mea nei. Mea mai läkou, 'a'ole hiki ke kau i nä mea ho'ohanohano like 'ole ma ke kia ho'omana'o o ka 'ohana, no ka mea, 'a'ole makemake ka po'e o Homelani e kau ke kuleana ma luna o läkou. 'O ke kumu no ka hana 'ana pëlä, inä he pilikia paha, a e 'eha paha kekahi ma muli o nä kähiko e waiho ana, mana'o paha këlä kanaka e ho'opi'i i ka po'e luna a i 'ole iä Homelani. No laila, ma muli o ke kau 'ia 'ana o ka lula kapu hou, pehea käkou e hö'ike ai i ke aloha?

E ala ë käkou. Inä pëlä nö ka hana a ka po'e pä ilina, pono käkou e no'ono'o pono i ka hö'ike ‘ana i ke aloha. 'O nä pua maoli, nä lei maoli, a me nä pika pua nä mea maika'i no ke kau 'ana aku ma këlä wahi i këia manawa. No laila, 'o kekahi hana a'u e hana ai, 'o ia nö ka 'ako 'ana i nä pua me ka no'ono'o 'ana, “E haku ana au i ka lei no ku'u kupuna; e wili ana i ku'u aloha i loko o ka lei.” He hana pa'akikï nö, akä nö na'e, he hana maika'i nö ho'i. I kekahi lä, ua ha'i au i ua wahi mana'o nei i ko'u hoa. 'Ölelo mai ko'u hoa ia'u, “'A'ohe manawa o'u e 'ako ai i nä pua.” Pane aku au iä ia, “Inä he mea pono i loko o kou ola, hiki nö ke hana. Nou ke kuleana, näu e mälama i ka po'e 'ohana i hala a'e. Na nä küpuna e mälama iä käkou, no laila, na käkou e ho'iho'i i ke aloha.” No laila, e aho nui käkou i ka hana a Homelani. 'A'ole hiki iä läkou ke ho'opio i ke aloha i loko o käkou. Inä ikaika nö ke aloha i loko o ka na'au, 'imi i ke ala hele e pono ai a hele wale.

Kau pa'a nö ka pua i ka honua a ulu a'e ka 'öpu'u e ola hou i ke 'ala onaona like o ua pua nei.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» .(JavaScript must be enabled to view this email address)
» .(JavaScript must be enabled to view this email address)
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mänoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.