Starbulletin.com
Kauakukalahale



$7 miliona

Kekeha Solis

Synopsis: Why a settlement and why such a high settlement at that? There was no lost of extremities or life.

---

Aloha mai e nā makamaka heluhelu mai ka pi'ina a ka lā i Makanoni a i ka welo 'ana i ka mole 'olu o Lehua. Maopopo ihola paha iā 'oukou ke kumuhana a ko 'oukou mea kākau i kēia pule ke heluhelu i ke po'omana'o e kau a'ela ma luna. 'Akahi nō paha a lohe 'ia ka nūhou ma nā pule i hala iho nei. 'O ia ho'i ka pu'u kālā a ke kula 'o Kamehameha i hā'awi aku ai iā John Doe ma ka 'aelike e pau ai ka ho'opi'i ma ka 'aha ho'okolokolo ki'eki'e o 'Amelika.

Pū'iwa paha ka no'ono'o i ia heluna kālā, a e kuhihewa paha, he pu'u kālā ia e lilo ana i nā mākua nāna kahi keiki i make ma muli o ka hana hewa o ke aupuni, ka haukapila a me ka hui 'ē a'e paha. E like ho'i me ka hana lapuwale a nā limahana o ka Papa E'e Moku o ke kahua ho'olulu mokulele o Honolulu ma kēlā hopena pule aku nei i hala, ka hana ho'i i make ai kahi kamaiki, 'o Michael Futi. E ho'opi'i 'ia ana ke aupuni pekelala e ka 'ohana o ia keiki i moe akula i ka moe kapu a Niolopua, a he kūpono nō ia ho'opi'i 'ana, a maika'i ka lilo 'ana o kahi pu'u kālā nui i ua 'ohana nei, he $7 miliona, he $70 miliona, a he $700 miliona paha. 'Eā, 'o ke ola ia o ke keiki, ka lei poina 'ole ho'i, 'a'ohe pu'u kālā e pau ai ka 'eha a kaumaha paha.

'O ia po'omana'o e kau a'ela ma luna, lilo aku nei ia iā John Doe, akā, aia 'o ia ke ola nei, 'a'ole i 'eha kona kino, 'a'ole i muku ka lima a wāwae paha.

E 'ōlelo auane'i paha kekahi, ua 'eha paha kona na'au a no'ono'o paha, a 'o ia ka mea i nui ai kahi pu'u kālā. Aloha nō kahi keiki. Akā, ua nui nā keiki Hawai'i i hō'ole 'ia, 'a'ole i 'eha ka na'au e ho'opi'i ai i ia kula. A 'o kekahi, ua nui nō paha nā kānaka i kūpiliki'i ka no'ono'o, a i 'eha'eha paha ka na'au i ka 'ike 'ana i ia ho'opi'i lapuwale a pō'alo maka ho'i. A no laila, hiki paha i ia mau kānaka ke ho'opi'i aku iā John Doe no ia hana āna. I ka 'ike 'ana o ko 'oukou mea kākau i ia hana, 'a'ole i hiki ke no'ono'o pono ma ka hana. Nui a'ela ka hopohopo 'ana no nā pono a ke Ali'iwahine Pauahi i waiho mai nei. A no laila, e ho'omākaukau 'ia paha kahi ho'opi'i iā John Doe, 'o wai ke komo pū ma ia hihia?

A 'o kahi mea minamina, ua makemake nō kekahi po'e e ho'okomo 'ia nā keiki o ka lāhui 'ē i loko o ke kula 'o Kamehameha i ka makahiki 1916 (Ino! Ke Poi Mai Nei Ka Nalu). Mai ia wā nō a hiki mai i kēia mau lā ia hana pō'alo maka. He aha lā ka mea e pale aku ai i ia hana? 'O ka uku aku? Ho'omaopopo paha i ka hana a Michael Jackson? 'A'ole i pau kona pilikia ma hope o ka hana 'ana i ka 'aelike e pau ai ka ho'opi'i. Ua 'ō'ili mai he mau ho'opi'i hou. A 'o ia ihola nō ka hana a kahi loio puni kālā hou. Aia nō 'o ia ke 'imi akula i nā kānaka like 'ole e mana'o nei e ho'opi'i i ia kula, a nāna e kōkua iā lākou.

'A'ohe paha mana'o maika'i o ko 'oukou mea kākau ma ka mea e hana ai, akā, 'auhea 'oukou e nā hoa i maika'i ka no'ono'o, e hō'ike paha i ia kula, i mea e pale pono 'ia ai nā hana pō'alo maka ma kēia hope aku.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


BACK TO TOP


$7 miliona

Kekeha Solis

Synopsis: Why a settlement and why such a high settlement at that? There was no lost of extremities or life.

---

Aloha mai e nä makamaka heluhelu mai ka pi'ina a ka lä i Makanoni a i ka welo 'ana i ka mole 'olu o Lehua. Maopopo ihola paha iä 'oukou ke kumuhana a ko 'oukou mea käkau i këia pule ke heluhelu i ke po'omana'o e kau a'ela ma luna. 'Akahi nö paha a lohe 'ia ka nühou ma nä pule i hala iho nei. 'O ia ho'i ka pu'u kälä a ke kula 'o Kamehameha i hä'awi aku ai iä John Doe ma ka 'aelike e pau ai ka ho'opi'i ma ka 'aha ho'okolokolo ki'eki'e o 'Amelika.

Pü'iwa paha ka no'ono'o i ia heluna kälä, a e kuhihewa paha, he pu'u kälä ia e lilo ana i nä mäkua näna kahi keiki i make ma muli o ka hana hewa o ke aupuni, ka haukapila a me ka hui 'ë a'e paha. E like ho'i me ka hana lapuwale a nä limahana o ka Papa E'e Moku o ke kahua ho'olulu mokulele o Honolulu ma këlä hopena pule aku nei i hala, ka hana ho'i i make ai kahi kamaiki, 'o Michael Futi. E ho'opi'i 'ia ana ke aupuni pekelala e ka 'ohana o ia keiki i moe akula i ka moe kapu a Niolopua, a he küpono nö ia ho'opi'i 'ana, a maika'i ka lilo 'ana o kahi pu'u kälä nui i ua 'ohana nei, he $7 miliona, he $70 miliona, a he $700 miliona paha. 'Eä, 'o ke ola ia o ke keiki, ka lei poina 'ole ho'i, 'a'ohe pu'u kälä e pau ai ka 'eha a kaumaha paha.

'O ia po'omana'o e kau a'ela ma luna, lilo aku nei ia iä John Doe, akä, aia 'o ia ke ola nei, 'a'ole i 'eha kona kino, 'a'ole i muku ka lima a wäwae paha.

E 'ölelo auane'i paha kekahi, ua 'eha paha kona na'au a no'ono'o paha, a 'o ia ka mea i nui ai kahi pu'u kälä. Aloha nö kahi keiki. Akä, ua nui nä keiki Hawai'i i hö'ole 'ia, 'a'ole i 'eha ka na'au e ho'opi'i ai i ia kula. A 'o kekahi, ua nui nö paha nä känaka i küpiliki'i ka no'ono'o, a i 'eha'eha paha ka na'au i ka 'ike 'ana i ia ho'opi'i lapuwale a pö'alo maka ho'i. A no laila, hiki paha i ia mau känaka ke ho'opi'i aku iä John Doe no ia hana äna. I ka 'ike 'ana o ko 'oukou mea käkau i ia hana, 'a'ole i hiki ke no'ono'o pono ma ka hana. Nui a'ela ka hopohopo 'ana no nä pono a ke Ali'iwahine Pauahi i waiho mai nei. A no laila, e ho'omäkaukau 'ia paha kahi ho'opi'i iä John Doe, 'o wai ke komo pü ma ia hihia?

A 'o kahi mea minamina, ua makemake nö kekahi po'e e ho'okomo 'ia nä keiki o ka lähui 'ë i loko o ke kula 'o Kamehameha i ka makahiki 1916 (Ino! Ke Poi Mai Nei Ka Nalu). Mai ia wä nö a hiki mai i këia mau lä ia hana pö'alo maka. He aha lä ka mea e pale aku ai i ia hana? 'O ka uku aku? Ho'omaopopo paha i ka hana a Michael Jackson? 'A'ole i pau kona pilikia ma hope o ka hana 'ana i ka 'aelike e pau ai ka ho'opi'i. Ua 'ö'ili mai he mau ho'opi'i hou. A 'o ia ihola nö ka hana a kahi loio puni kälä hou. Aia nö 'o ia ke 'imi akula i nä känaka like 'ole e mana'o nei e ho'opi'i i ia kula, a näna e kökua iä läkou.

'A'ohe paha mana'o maika'i o ko 'oukou mea käkau ma ka mea e hana ai, akä, 'auhea 'oukou e nä hoa i maika'i ka no'ono'o, e hö'ike paha i ia kula, i mea e pale pono 'ia ai nä hana pö'alo maka ma këia hope aku.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



BACK TO TOP
© Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com
Tools




E-mail City Desk