Starbulletin.com
Kauakukalahale



Palapala Kauoha

Lilinoe Wong
Synopsis: A continuation of last week's column promoting the wisdom of preparing a last will and testament before it's too late.

Aloha mai nō kākou e nā hoa heluhelu o Kauakūkalahale. Eia hou mai kā 'oukou wahi mea kākau me ka ho'omau aku i kēlā kumuhana i hāpai 'ia i kēlā pule aku nei, 'o ia ho'i ka lawelawe 'ana i nā hana e emi ai ke kaumaha, ka huikau, a me ka uluhua o ka 'ohana e koe mai ana ma hope o ko kākou hala 'ana. He nui nā mea e hana ai a he pono ka hana 'ia 'oiai kākou e ola ana. Eia kekahi mau 'ōlelo a'oa'o ua helu 'ia ma lalo nei:

E noho me ka maika'i a mai waiho i mau mea huna no ka 'ohana e ho'oponopono ai. He luhi wale ia no lākou e 'auamo ai a he mea nō paha ia e mō ai ka piko i kekahi manawa. Mai noho me ka ho'okamani, ka ho'opunipuni, a me ka ho'opalaimaka. He mau hoa ia no ka ho'ohuake'eo. E hō'ike aku na'e i kō mau mea aloha i ka nui o kou aloha iā lākou.

E noho me ka lokomaika'i. E ho'oka'awale i kauwahi minuke e noho ai i ke kūkahekahe me kāu mau keiki a mo'opuna ho'i. E pā'ani pū me lākou, a pēia pū me nā hoapili a hū wale mai nō ka 'aka'aka. 'O ia ihola nā mea e hali'a ai ka mana'o o lākou ala ma hope o kou hala 'ana. Ua 'ōlelo 'ia e kahiko, "I maika'i ke kalo i ka 'ohā." A he mana'o maika'i paha kēia ke kuapo 'ia ke kalo a me ka 'ohā penei, "I maika'i ka 'ohā i ke kalo." Inā maika'i ka hana a nā mākua, a e ho'omākaukau pono i nā keiki no ka wā e noho ai me ka makua 'ole, e maika'i ana ia nohona.

Eia kekahi mau mea e ho'omākaukau ai. 'O ke kauoha hope loa, he palapala ia e kuhikuhi ai 'oe e like me kou makemake i kahi e ili ai kou waiwai a kuhi pū nō ho'i me ka mea nāna e mālama i nā kuleana a pau e pili ana i kou kuleana. Inā he mea hale 'oe a 'a'ole 'oe e waiho mai i kāu kauoha, 'a'ole e ili mai ua hale nei i kekahi mea aloha. E lālau 'ia na'e e ka 'aha ho'okō kauoha a i 'ole ka panakō a e kū'ai 'ia aku no ka loa'a mai o kauwahi kenikeni e ho'oka'a ai i nā 'ai'ē āu lā. Inā ua ho'omākaukau 'ē 'ia ke kauoha, e ho'iho'i 'ia ka mana ho'okō ma loko o kou lima pono'ī e kuhikuhi aku ai i kou hō'oilina.

He wahi mana'o wale nō kēia no'u, no ke kanaka, e hō'ike aku ai iā 'oe e ka hoa heluhelu. 'A'ole ia he 'ōlelo a'oa'o na kekahi loio. 'A'ole māua me ka'u kāne i kākau i kahi palapala kauoha, akā, no ka 'ike 'ana i ka nui pilikia i kupu mai ma ka 'ohana o kahi hoapili o'u, no ia mea i kupu mai ai kēia mana'o i loko o'u. Mai noho a ho'opane'e i kēia hana a hiki i ka wā 'elemakule. E hana 'ia 'oi 'ōpiopio a kūpono ho'i ka no'ono'o. Mai nō a mana'o mai he ho'omākaukau 'ana kēia no ka make 'ana. He ho'omākaukau 'ana na'e e pono ai nā mea aloha e ola ana ma ia hope aku, i 'ole ho'i e kau aku kēia luhi ma luna o lākou.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


BACK TO TOP


Palapala Kauoha

Lilinoe Wong
Synopsis: A continuation of last week's column promoting the wisdom of preparing a last will and testament before it's too late.

Aloha mai nö käkou e nä hoa heluhelu o Kauakükalahale. Eia hou mai kä 'oukou wahi mea käkau me ka ho'omau aku i këlä kumuhana i häpai 'ia i këlä pule aku nei, 'o ia ho'i ka lawelawe 'ana i nä hana e emi ai ke kaumaha, ka huikau, a me ka uluhua o ka 'ohana e koe mai ana ma hope o ko käkou hala 'ana. He nui nä mea e hana ai a he pono ka hana 'ia 'oiai käkou e ola ana. Eia kekahi mau 'ölelo a'oa'o ua helu 'ia ma lalo nei:

E noho me ka maika'i a mai waiho i mau mea huna no ka 'ohana e ho'oponopono ai. He luhi wale ia no läkou e 'auamo ai a he mea nö paha ia e mö ai ka piko i kekahi manawa. Mai noho me ka ho'okamani, ka ho'opunipuni, a me ka ho'opalaimaka. He mau hoa ia no ka ho'ohuake'eo. E hö'ike aku na'e i kö mau mea aloha i ka nui o kou aloha iä läkou.

E noho me ka lokomaika'i. E ho'oka'awale i kauwahi minuke e noho ai i ke kükahekahe me käu mau keiki a mo'opuna ho'i. E pä'ani pü me läkou, a pëia pü me nä hoapili a hü wale mai nö ka 'aka'aka. 'O ia ihola nä mea e hali'a ai ka mana'o o läkou ala ma hope o kou hala 'ana. Ua 'ölelo 'ia e kahiko, "I maika'i ke kalo i ka 'ohä." A he mana'o maika'i paha këia ke kuapo 'ia ke kalo a me ka 'ohä penei, "I maika'i ka 'ohä i ke kalo." Inä maika'i ka hana a nä mäkua, a e ho'omäkaukau pono i nä keiki no ka wä e noho ai me ka makua 'ole, e maika'i ana ia nohona.

Eia kekahi mau mea e ho'omäkaukau ai. 'O ke kauoha hope loa, he palapala ia e kuhikuhi ai 'oe e like me kou makemake i kahi e ili ai kou waiwai a kuhi pü nö ho'i me ka mea näna e mälama i nä kuleana a pau e pili ana i kou kuleana. Inä he mea hale 'oe a 'a'ole 'oe e waiho mai i käu kauoha, 'a'ole e ili mai ua hale nei i kekahi mea aloha. E lälau 'ia na'e e ka 'aha ho'okö kauoha a i 'ole ka panakö a e kü'ai 'ia aku no ka loa'a mai o kauwahi kenikeni e ho'oka'a ai i nä 'ai'ë äu lä. Inä ua ho'omäkaukau 'ë 'ia ke kauoha, e ho'iho'i 'ia ka mana ho'okö ma loko o kou lima pono'ï e kuhikuhi aku ai i kou hö'oilina.

He wahi mana'o wale nö këia no'u, no ke kanaka, e hö'ike aku ai iä 'oe e ka hoa heluhelu. 'A'ole ia he 'ölelo a'oa'o na kekahi loio. 'A'ole mäua me ka'u käne i käkau i kahi palapala kauoha, akä, no ka 'ike 'ana i ka nui pilikia i kupu mai ma ka 'ohana o kahi hoapili o'u, no ia mea i kupu mai ai këia mana'o i loko o'u. Mai noho a ho'opane'e i këia hana a hiki i ka wä 'elemakule. E hana 'ia 'oi 'öpiopio a küpono ho'i ka no'ono'o. Mai nö a mana'o mai he ho'omäkaukau 'ana këia no ka make 'ana. He ho'omäkaukau 'ana na'e e pono ai nä mea aloha e ola ana ma ia hope aku, i 'ole ho'i e kau aku këia luhi ma luna o läkou.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



BACK TO TOP
© Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com
Tools




E-mail City Desk