Kekeha Solis
Ka Pila
‘Aka‘aka
Synopsis: All the fuss in Washington over the Akaka Bill seems laughable.
'Auhea 'oukou e nä makamaka heluhelu o Kauakükalahale, 'o ke kumuhana o këia lä, 'o ia ke po'omana'o e kau a'ela ma luna, a 'o ka inoa kapakapa paha ia o ka pila Akaka. Ua lilo a'e nei ua pila nei i mea kama'ilio nui 'ia e ka lehulehu ma ka pule iho nei i hala ma muli o ka hauwala'au e 'ike 'ia akula ma Wakinekona.
'O ka pila Akaka, he pila ia e 'ike 'ia ai ka lähui Hawai'i he lähui kü'oko'a, e ke aupuni pekelala. 'O ka mea 'äpiki na'e, aia ka holo a me ka holo 'ole paha o ua pila nei ma ka lima o ke aupuni 'ë ['Amelika], 'a'ole ma ka lima o ka Hawai'i. Auë! 'O ia paha kekahi mea e hene iki a'ela ka 'aka a kapa 'ia ai ua pila nei 'o ka Pila 'Aka'aka.
'O kekahi o nä kenekoa o ka 'Aha Senate, aia ke känalua nei ka no'ono'o. A 'o kahi, ke hopohopo nei o ho'okumu 'ia kahi pili waiwai ma Hawai'i nei, ke holo ka pila Akaka. Iä läkou ia wahi? Me he mea lä, he kamali'i wale nö ka Hawai'i e maka'u ai ka makua ['Amelika], 'a'ole e noho ho'okahi ma ka hale o pau loa ka hale i ke ahi. Mai nö a poina i ka 'ölelo kaulana e mahalo ana i ke akamai o ka Hawai'i, 'o ia ho'i, "Ua lehulehu a manomano ka 'ikena a ka Hawai'i." 'Eä, ua ho'okele 'ia ka moana Päkïpika ma o ke kilo hökü e nä küpuna o käkou, nä ho'okele o ke au i hala a me këia au nei nö ho'i e ka'a aku nei. A na ka Hawai'i ho'i i hana i ka 'auwai e holo ai ka wai i nä 'äina wai mai uka a i kai, a 'o ia mau nö ia 'ano 'auwai a hiki i këia lä. A pehea, ke mana'o nei paha kekahi, he pegana wale nö käkou. Kainö a he kuhihewa wale nö ia na ka haole [mikionali] i hiki mai i Hawai'i nei ma mua. Eia kä, ke ö nei ia kuhihewa a hiki i këia lä. A no ke aha lä e kuhihewa 'ia nei? He mea maopopo wale, he nui nö nä Hawai'i akamai o këia mau lä, 'o 'Anakala Eddie Kaanana, 'o No'eau Warner, 'o Lilikalä Kame'eleihiwa, 'o Calvin Hoe, 'o Manulani Meyer, 'o Kekuni Blaisdell, a he nui hewahewa nä känaka akamai hou aku, 'a'ole e pau i ka helu 'ia. 'O ia 'ano kuhihewa, no ka na'aupö paha ia, a he mea ho'i e lo'ulo'u ai ka 'aka o käkou.
'O kahi mea 'äpiki, aia ke kia'äina o käkou ma Wakinekona e paipai akula i nä lepupalika e käko'o i ka pila Akaka, pëia pü me ka paipai 'ana o Akaka a me Inouye i nä hoa kenekoa, a eia käkou, ka Hawai'i, ka mea nona këia pila, ma Hawai'i nei, ua mahae lua ma ua pila nei, he käko'o kekahi, a 'a'ole käko'o kekahi. Eia nö kekahi ma Hawai'i nei e kü'ë aku nei i ka pila, pau na'e läkou luna i ke noi hele 'ana i ka 'olu'olu o nä kenekoa, ua pïhoihoi loa ka na'au. Ke no'ono'o iho, hehë lua ka 'aka. A 'o ia ke kumu i kapa 'ia ai ua pila nei 'o ka Pila 'Aka'aka.
A 'o ia ihola i lohe 'oukou no ka pila 'aka'aka. 'O ke aloha paha këia iä 'oukou, ke ho'i akula ko Mänoa keiki, ua ahiahi.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
![](OnePixWhite.gif)
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)
![](OnePixWhite.gif)
BACK TO TOP
|
![](blank.gif) | Note: This version of the column is set in Unicode, which requires current Web-browser software (Netscape 7 or Internet Explorer 6 on most operating systems.) If the Hawaiian text below does not display properly, you may want to use the version coded for older browsers (above) instead.
|
![](blank.gif) |
|
Kekeha Solis
Ka Pila
‘Aka‘aka
Synopsis: All the fuss in Washington over the Akaka Bill seems laughable.
'Auhea 'oukou e nā makamaka heluhelu o Kauakūkalahale, 'o ke kumuhana o kēia lā, 'o ia ke po'omana'o e kau a'ela ma luna, a 'o ka inoa kapakapa paha ia o ka pila Akaka. Ua lilo a'e nei ua pila nei i mea kama'ilio nui 'ia e ka lehulehu ma ka pule iho nei i hala ma muli o ka hauwala'au e 'ike 'ia akula ma Wakinekona.
'O ka pila Akaka, he pila ia e 'ike 'ia ai ka lāhui Hawai'i he lāhui kū'oko'a, e ke aupuni pekelala. 'O ka mea 'āpiki na'e, aia ka holo a me ka holo 'ole paha o ua pila nei ma ka lima o ke aupuni 'ē ['Amelika], 'a'ole ma ka lima o ka Hawai'i. Auē! 'O ia paha kekahi mea e hene iki a'ela ka 'aka a kapa 'ia ai ua pila nei 'o ka Pila 'Aka'aka.
'O kekahi o nā kenekoa o ka 'Aha Senate, aia ke kānalua nei ka no'ono'o. A 'o kahi, ke hopohopo nei o ho'okumu 'ia kahi pili waiwai ma Hawai'i nei, ke holo ka pila Akaka. Iā lākou ia wahi? Me he mea lā, he kamali'i wale nō ka Hawai'i e maka'u ai ka makua ['Amelika], 'a'ole e noho ho'okahi ma ka hale o pau loa ka hale i ke ahi. Mai nō a poina i ka 'ōlelo kaulana e mahalo ana i ke akamai o ka Hawai'i, 'o ia ho'i, "Ua lehulehu a manomano ka 'ikena a ka Hawai'i." 'Eā, ua ho'okele 'ia ka moana Pākīpika ma o ke kilo hōkū e nā kūpuna o kākou, nā ho'okele o ke au i hala a me kēia au nei nō ho'i e ka'a aku nei. A na ka Hawai'i ho'i i hana i ka 'auwai e holo ai ka wai i nā 'āina wai mai uka a i kai, a 'o ia mau nō ia 'ano 'auwai a hiki i kēia lā. A pehea, ke mana'o nei paha kekahi, he pegana wale nō kākou. Kainō a he kuhihewa wale nō ia na ka haole [mikionali] i hiki mai i Hawai'i nei ma mua. Eia kā, ke ō nei ia kuhihewa a hiki i kēia lā. A no ke aha lā e kuhihewa 'ia nei? He mea maopopo wale, he nui nō nā Hawai'i akamai o kēia mau lā, 'o 'Anakala Eddie Kaanana, 'o No'eau Warner, 'o Lilikalā Kame'eleihiwa, 'o Calvin Hoe, 'o Manulani Meyer, 'o Kekuni Blaisdell, a he nui hewahewa nā kānaka akamai hou aku, 'a'ole e pau i ka helu 'ia. 'O ia 'ano kuhihewa, no ka na'aupō paha ia, a he mea ho'i e lo'ulo'u ai ka 'aka o kākou.
'O kahi mea 'āpiki, aia ke kia'āina o kākou ma Wakinekona e paipai akula i nā lepupalika e kāko'o i ka pila Akaka, pēia pū me ka paipai 'ana o Akaka a me Inouye i nā hoa kenekoa, a eia kākou, ka Hawai'i, ka mea nona kēia pila, ma Hawai'i nei, ua mahae lua ma ua pila nei, he kāko'o kekahi, a 'a'ole kāko'o kekahi. Eia nō kekahi ma Hawai'i nei e kū'ē aku nei i ka pila, pau na'e lākou luna i ke noi hele 'ana i ka 'olu'olu o nā kenekoa, ua pīhoihoi loa ka na'au. Ke no'ono'o iho, hehē lua ka 'aka. A 'o ia ke kumu i kapa 'ia ai ua pila nei 'o ka Pila 'Aka'aka.
A 'o ia ihola i lohe 'oukou no ka pila 'aka'aka. 'O ke aloha paha kēia iā 'oukou, ke ho'i akula ko Mānoa keiki, ua ahiahi.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
![](OnePixWhite.gif)
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)
![](OnePixWhite.gif)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department
at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH
President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian
Academic Excellence.