By Kekeha Solis
Pa‘apü
O‘ahu Nei
Synopsis: This article discusses the idea that there are too many stores and fast food restaurants on O'ahu.
'Auhea 'oe e ka makamaka heluhelu nüpepa, eia mai kahi mana'o o kou mea käkau no ka nui o nä hale kü'ai a me nä hale 'aina e kü akula a puni 'o O'ahu nei.
Ke lohe kou mea käkau i ka 'ölelo mai, e kükulu 'ia ana he hale kü'ai hou 'o Mea lä, a me ka hale 'aina mea 'ai mämä hou paha (ua nui nö nä hale o ia 'ano), hele a näukiuki ka na'au. I näukiuki i ka nui o ia 'ano hale i loa'a. I ka wä e hele ai a puni 'o O'ahu nei, e 'ike 'ia auane'i nä hale 'aina mea 'ai mämä he nui lehulehu, he kini paha ka nui a pëlä pü me nä hale kü'ai i like ke 'ano.
Ho'okahi lä, komo akula ka mana'o i loko o kekahi kanaka, e kükulu 'ia ka 'äina nui pälahalaha e waiho kähela ana i kona nani ma Makiki, a 'o ka mea e kükulu 'ia ana, he mau hale kü'ai hou a he mau hale 'aina mea 'ai mämä nö ho'i kekahi.
A i kou mea käkau nö a lohe i nä leo i ka 'ölelo, he mau hale kü'ai hou nö ke kükulu 'ia a me nä hale 'aina hou ma ia 'äina nui pälahalaha, no'ono'o ihola au i loko o'u, he aha lä kä läkou mea e kükulu ai i mau hale kü'ai hou?
'Eä, ua kükulu 'ia a lawa nä hale kü'ai a me nä hale 'aina ma O'ahu nei.
Mai nö a poina, he nui nä känaka 'ae'a home 'ole, e noho akula ma 'ö a ma 'ane'i o nä ala, nä päka a me nä kahakai o O'ahu nei. A no laila, 'o ka mea paha e pono ai, 'o ia nä hale hou e noho ai ia mau känaka.
E ho'opuka mai auane'i 'o ha'i me ka 'ölelo 'ana, ma o ia mau hale kü'ai e mähuahua ai nä külana hana e pono ai ko O'ahu.
Pëia nö paha ke küpono ka uku. Akä 'o ka uku wale iho nö ia e kïkëkë koke ai ka nohona o ka 'umeke ke 'ai. ('O ka nohona, 'o ia 'o lalo o ka 'umeke, i kapa 'ia he lemu.) Inä 'o ka makahiki 1950 këia, inä paha ua hiki ke kaena a'e, ua 'ae'oia ia kanaka. Eia kä, 'a'ole këia 'o ka makahiki 1950, 'o ka makahiki 2004 nö këia, he ki'eki'e nö ke külana waiwai o Hawai'i nei, 'a'ole o kana mai.
I kekahi manawa, ua loa'a ka iwi kupapa'u ma ke ana 'ana i ka 'äina e kükulu 'ia ana. A e mana'o auane'i paha ka hui näna e kükulu ana ka 'äina he makehewa ka hana e mälama pono 'ia ai ia mau iwi kupapa'u i loa'a. Akä na ia hui nö ka mana'o e kükulu, a no laila näna nö ia e hana i nä mea e pono ai. Me ka nänä 'ole aku i ka pu'u kälä e lilo ana paha.
A 'o kekahi, inä 'a'ole ia hui i no'ono'o, he pono 'o O'ahu i nä hale kü'ai a me nä hale 'aina he nui, inä ua loa'a pono ka pu'u kälä, 'a'ole e lilo wale aku i ka makani uluulu.
I kä'alo ka hana o kou mea käkau i mua o ua 'äina nui pälahalaha lä, e kü ana këia hale hou, ua 'ane'ane e pau i ke kükulu 'ia.
A 'o kahi mea nui o kou mea käkau e hopohopo nei, 'o ia ka no'ono'o 'ana o nä käkana puni kükulu 'äina ma këia hope aku, he mau mau hale kü'ai a hale 'aina hou paha ka mea e pono ai këia mokupuni nei.
'O ke aloha nö paha këia, me ka mahalo aku iä 'oe e ka makamaka heluhelu. Ke ho'i aku nei ko Mänoa keiki ua ahiahi.
[E naue aku i ke kulanui o Hawai'i ma Mänoa i këia Pö'allima no ka ho'onanea 'ana i nä leo nahenahe o Pua Melia Trio. Ho'omaka i ka hola 7:00. He manuahi nö këia 'ahamele 'o Ho'okani Mänoa.] LH
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
|
| Note: This version of the column is set in Unicode, which requires current Web-browser software (Netscape 7 or Internet Explorer 6 on most operating systems.) If the Hawaiian text below does not display properly, you may want to use the version coded for older browsers (above) instead.
|
|
|
By Kekeha Solis
Pa‘apū
O‘ahu Nei
Synopsis: This article discusses the idea that there are too many stores and fast food restaurants on O'ahu.
'Auhea 'oe e ka makamaka heluhelu nūpepa, eia mai kahi mana'o o kou mea kākau no ka nui o nā hale kū'ai a me nā hale 'aina e kū akula a puni 'o O'ahu nei.
Ke lohe kou mea kākau i ka 'ōlelo mai, e kūkulu 'ia ana he hale kū'ai hou 'o Mea lā, a me ka hale 'aina mea 'ai māmā hou paha (ua nui nō nā hale o ia 'ano), hele a nāukiuki ka na'au. I nāukiuki i ka nui o ia 'ano hale i loa'a. I ka wā e hele ai a puni 'o O'ahu nei, e 'ike 'ia auane'i nā hale 'aina mea 'ai māmā he nui lehulehu, he kini paha ka nui a pēlā pū me nā hale kū'ai i like ke 'ano.
Ho'okahi lā, komo akula ka mana'o i loko o kekahi kanaka, e kūkulu 'ia ka 'āina nui pālahalaha e waiho kāhela ana i kona nani ma Makiki, a 'o ka mea e kūkulu 'ia ana, he mau hale kū'ai hou a he mau hale 'aina mea 'ai māmā nō ho'i kekahi.
A i kou mea kākau nō a lohe i nā leo i ka 'ōlelo, he mau hale kū'ai hou nō ke kūkulu 'ia a me nā hale 'aina hou ma ia 'āina nui pālahalaha, no'ono'o ihola au i loko o'u, he aha lā kā lākou mea e kūkulu ai i mau hale kū'ai hou?
'Eā, ua kūkulu 'ia a lawa nā hale kū'ai a me nā hale 'aina ma O'ahu nei.
Mai nō a poina, he nui nā kānaka 'ae'a home 'ole, e noho akula ma 'ō a ma 'ane'i o nā ala, nā pāka a me nā kahakai o O'ahu nei. A no laila, 'o ka mea paha e pono ai, 'o ia nā hale hou e noho ai ia mau kānaka.
E ho'opuka mai auane'i 'o ha'i me ka 'ōlelo 'ana, ma o ia mau hale kū'ai e māhuahua ai nā kūlana hana e pono ai ko O'ahu.
Pēia nō paha ke kūpono ka uku. Akā 'o ka uku wale iho nō ia e kīkēkē koke ai ka nohona o ka 'umeke ke 'ai. ('O ka nohona, 'o ia 'o lalo o ka 'umeke, i kapa 'ia he lemu.) Inā 'o ka makahiki 1950 kēia, inā paha ua hiki ke kaena a'e, ua 'ae'oia ia kanaka. Eia kā, 'a'ole kēia 'o ka makahiki 1950, 'o ka makahiki 2004 nō kēia, he ki'eki'e nō ke kūlana waiwai o Hawai'i nei, 'a'ole o kana mai.
I kekahi manawa, ua loa'a ka iwi kupapa'u ma ke ana 'ana i ka 'āina e kūkulu 'ia ana. A e mana'o auane'i paha ka hui nāna e kūkulu ana ka 'āina he makehewa ka hana e mālama pono 'ia ai ia mau iwi kupapa'u i loa'a. Akā na ia hui nō ka mana'o e kūkulu, a no laila nāna nō ia e hana i nā mea e pono ai. Me ka nānā 'ole aku i ka pu'u kālā e lilo ana paha.
A 'o kekahi, inā 'a'ole ia hui i no'ono'o, he pono 'o O'ahu i nā hale kū'ai a me nā hale 'aina he nui, inā ua loa'a pono ka pu'u kālā, 'a'ole e lilo wale aku i ka makani uluulu.
I kā'alo ka hana o kou mea kākau i mua o ua 'āina nui pālahalaha lā, e kū ana kēia hale hou, ua 'ane'ane e pau i ke kūkulu 'ia.
A 'o kahi mea nui o kou mea kākau e hopohopo nei, 'o ia ka no'ono'o 'ana o nā kākana puni kūkulu 'āina ma kēia hope aku, he mau mau hale kū'ai a hale 'aina hou paha ka mea e pono ai kēia mokupuni nei.
'O ke aloha nō paha kēia, me ka mahalo aku iā 'oe e ka makamaka heluhelu. Ke ho'i aku nei ko Mānoa keiki ua ahiahi.
[E naue aku i ke kulanui o Hawai'i ma Mānoa i kēia Pō'allima no ka ho'onanea 'ana i nā leo nahenahe o Pua Melia Trio. Ho'omaka i ka hola 7:00. He manuahi nō kēia 'ahamele 'o Ho'okani Mānoa.] LH
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department
at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH
President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian
Academic Excellence.