iHe Mo‘olelo
Kupua No
Kaumana I
Lilo I Pöhaku
Synopsis: A story about Kaumana that takes place on O'ahu.
Aloha mai e nä makamaka heluhelu, eia mai kahi mo'olelo hou e ho'onanea ai. He mo'olelo këia no Kaumana, he kupua. Na Theodore Kelsey i ho'ouna i ka mo'olelo i ka Nupepa Kuokoa ma kahi leka me ke noi 'ana aku e unuhi 'ia a laila e pa'i 'ia ma ia nüpepa. Eia mai ka mea a Kelsey i pa'i 'ia ma ka nüpepa i ka makahiki 1919:
E ka Nupepa Kuokoa, Honolulu, O'ahu:--Ia'u ma Honolulu, ua lohe ihola au i kekahi mo'olelo kupua maika'i e pili ana iä Kaumana, he kupua këia i lilo i pöhaku, ma ke kualapa ma waena o Pälolo a me Mänoa.
Ua käkau 'ia ka mo'olelo e a'u ma ka 'ölelo 'Enelani, akä he mea pono nö e pa'a ma ka 'ölelo Hawai'i.
'O ko'u hoaaloha 'o Mr. Stokes kai hele aku e 'ike iä Mr. Solomon Kauai, ka mea näna i hö'ike mai i këia mo'olelo, aia kona wahi noho ma ka 'ao'ao ma uka o ke alanui Wai'alae, ma ka hui 'ana o ke alanui 'o Kapahulu, e holo lä i Waikïkï, mai kekahi wahi mai, e pili kokoke lä me ka pau 'ana o ke kualapa Kaumana.
He lö'ihi maoli këia mo'olelo, me ka loa'a 'ole o ka manawa iä Mr. Stokes e käkau ai i ia mea, a he ha'alulu ho'i ka lima o këia 'elemakule, e hiki 'ole ai iä ia ke käkau pono'ï i ia mea.
'O Mr. Thrum kai mana'o e käkau i këia mo'olelo, a hä'awi aku iä 'oe, eia na'e 'a'ole au i lohe mai iä ia mai no kekahi manawa.
Inä paha no ka hiki iä 'oe ke huli aku i ka mo'olelo 'oia'i'o, e lilo ana ia i mea ho'ohau'oli mai i ko'u mana'o, a ke ho'opuka aku 'oe ma loko o ka nüpepa, a laila e ho'ouna mai i kope na'u. Penei iho ka mo'olelo e like me ia i loa'a mai ai ia'u:
Ua ha'alele aku 'o Kaumana iä Lahainalalo me kona mau mäkua, a me kona mau ukali ma kahi o ke kanalima ka nui, me ka ho'onoho 'ana aku i kona kaikuahine iä Lele ma hope, no ia nei mai i loa'a mai ai këlä inoa 'o Lahaina, ka Malu 'Ulu o Lele). Hö'ea maila 'o ia ma Maunalua, O'ahu, a noho ma laila, a loa'a käna mau keikikäne 'ehä ko läkou nui.
Ho‘okani Mänoa
Synopsis: Ho'okani Mänoa, will be held every first and third Fridays at the University of Hawai'i at Mänoa from 7:00pm until 9:30pm.
Aloha mai käkou e nä hoa makamaka, mai poina i ka 'ahamele helu 'ekahi o Mänoa, 'o ia ho'i 'o Ho'okani Mänoa. A he pömaika'i nö këia, e lohe 'ia ana nä mele Hawai'i o ke au i hala. Eia mai kekahi mau kähuli leo le'a e lohe 'ia ana ma Mänoa, 'o Ainsley Halemanu, 'o Kealoha Kalama, 'o Kawika Trask, 'o Pua Melia, 'o Pa'ahana, 'o Noelani Mahoe a me kekahi mau mea hou aku. E mälama 'ia ana 'o Ho'okani Mänoa i këlä me këia Pö'alima mua, a me këlä me këia Pö'alima 'ekolu o ka mahina ma Mänoa Gardens ma ke kulanui o Hawai'i ma Mänoa. Ho'omaka i ka hola 7:00 o ke ahiahi a pau i ka hola 9:30. He manuahi ka hele 'ana i laila e ho'onanea ai i ka ho'olohe i ia mau leo nahenahe.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
![](OnePixWhite.gif)
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)
![](OnePixWhite.gif)
BACK TO TOP
|
![](blank.gif) | Note: This version of the column is set in Unicode, which requires current Web-browser software (Netscape 7 or Internet Explorer 6 on most operating systems.) If the Hawaiian text below does not display properly, you may want to use the version coded for older browsers (above) instead.
|
![](blank.gif) |
|
iHe Mo‘olelo
Kupua No
Kaumana I
Lilo I Pōhaku
Synopsis: A story about Kaumana that takes place on O'ahu.
Aloha mai e nā makamaka heluhelu, eia mai kahi mo'olelo hou e ho'onanea ai. He mo'olelo kēia no Kaumana, he kupua. Na Theodore Kelsey i ho'ouna i ka mo'olelo i ka Nupepa Kuokoa ma kahi leka me ke noi 'ana aku e unuhi 'ia a laila e pa'i 'ia ma ia nūpepa. Eia mai ka mea a Kelsey i pa'i 'ia ma ka nūpepa i ka makahiki 1919:
E ka Nupepa Kuokoa, Honolulu, O'ahu:--Ia'u ma Honolulu, ua lohe ihola au i kekahi mo'olelo kupua maika'i e pili ana iā Kaumana, he kupua kēia i lilo i pōhaku, ma ke kualapa ma waena o Pālolo a me Mānoa.
Ua kākau 'ia ka mo'olelo e a'u ma ka 'ōlelo 'Enelani, akā he mea pono nō e pa'a ma ka 'ōlelo Hawai'i.
'O ko'u hoaaloha 'o Mr. Stokes kai hele aku e 'ike iā Mr. Solomon Kauai, ka mea nāna i hō'ike mai i kēia mo'olelo, aia kona wahi noho ma ka 'ao'ao ma uka o ke alanui Wai'alae, ma ka hui 'ana o ke alanui 'o Kapahulu, e holo lā i Waikīkī, mai kekahi wahi mai, e pili kokoke lā me ka pau 'ana o ke kualapa Kaumana.
He lō'ihi maoli kēia mo'olelo, me ka loa'a 'ole o ka manawa iā Mr. Stokes e kākau ai i ia mea, a he ha'alulu ho'i ka lima o kēia 'elemakule, e hiki 'ole ai iā ia ke kākau pono'ī i ia mea.
'O Mr. Thrum kai mana'o e kākau i kēia mo'olelo, a hā'awi aku iā 'oe, eia na'e 'a'ole au i lohe mai iā ia mai no kekahi manawa.
Inā paha no ka hiki iā 'oe ke huli aku i ka mo'olelo 'oia'i'o, e lilo ana ia i mea ho'ohau'oli mai i ko'u mana'o, a ke ho'opuka aku 'oe ma loko o ka nūpepa, a laila e ho'ouna mai i kope na'u. Penei iho ka mo'olelo e like me ia i loa'a mai ai ia'u:
Ua ha'alele aku 'o Kaumana iā Lahainalalo me kona mau mākua, a me kona mau ukali ma kahi o ke kanalima ka nui, me ka ho'onoho 'ana aku i kona kaikuahine iā Lele ma hope, no ia nei mai i loa'a mai ai kēlā inoa 'o Lahaina, ka Malu 'Ulu o Lele). Hō'ea maila 'o ia ma Maunalua, O'ahu, a noho ma laila, a loa'a kāna mau keikikāne 'ehā ko lākou nui.
Ho‘okani Mānoa
Synopsis: Ho'okani Mānoa, will be held every first and third Fridays at the University of Hawai'i at Mānoa from 7:00pm until 9:30pm.
Aloha mai kākou e nā hoa makamaka, mai poina i ka 'ahamele helu 'ekahi o Mānoa, 'o ia ho'i 'o Ho'okani Mānoa. A he pōmaika'i nō kēia, e lohe 'ia ana nā mele Hawai'i o ke au i hala. Eia mai kekahi mau kāhuli leo le'a e lohe 'ia ana ma Mānoa, 'o Ainsley Halemanu, 'o Kealoha Kalama, 'o Kawika Trask, 'o Pua Melia, 'o Pa'ahana, 'o Noelani Mahoe a me kekahi mau mea hou aku. E mālama 'ia ana 'o Ho'okani Mānoa i kēlā me kēia Pō'alima mua, a me kēlā me kēia Pō'alima 'ekolu o ka mahina ma Mānoa Gardens ma ke kulanui o Hawai'i ma Mānoa. Ho'omaka i ka hola 7:00 o ke ahiahi a pau i ka hola 9:30. He manuahi ka hele 'ana i laila e ho'onanea ai i ka ho'olohe i ia mau leo nahenahe.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
![](OnePixWhite.gif)
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)
![](OnePixWhite.gif)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department
at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH
President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian
Academic Excellence.