StarBulletin.com

‘Auhea ‘oukou e na hoa heluhelu


By

POSTED: Saturday, November 07, 2009

Synopsis: A new set of children’s books in Hawaiian just released by professor No'eau Warner at the University of Hawaii.

'Auhe 'oukou e nä hoa heluhelu o ka 'ölelo 'öiwi o nëia pae'äina aloha. Eia mai kahi nühou ho'ohau'oli, 'o ia ho'i ka mähuahua 'ana o nä mea i käkau 'ia ma ka 'ölelo Hawai'i a i puka mai nei nö ho'i no käkou e heluhelu ai. 'Akahi a puka mai i ke ao mälamalama he mau puke kamali'i 'ölelo Hawai'i. He 31 ka heluna a na ka polopeka No'eau Warner o ke Kulanui o Hawai'i ma Mänoa ia mau puke i ho'opuka maila me ka mana'o e lilo ia i mea e holomua ai ke a'o 'ana i ka 'ölelo Hawai'i ma loko a ma waho ho'i o nä kula kaiapuni Hawai'i. I mea ho'i ia e ikaika ai ka 'ölelo ma loko o nä 'ohana.

'Oiai 'o kekahi o nä pahuhopu nui o këia wahi kolamu, 'o Kauakükalahale, 'o ia ka ho'onui 'ana i nä mea e heluhelu ai ma ka 'ölelo Hawai'i, he nui ho'i ko mäkou hau'oli am me ka mahalo nö ho'i iä No'eau i kona ho'omanawanui 'ana i këia hana ko'iko'i. 'A'ohe wahi 'ano o ka wai 'au'ai. A 'oiai, 'a'ole nui ka po'e näna e 'auamo këia kuleana, a no laila, he mahalo nui këia makana i loa'a maila.

I ka puka 'ana mai o këia mau puke, ua hiki pü mai me kekahi au hou o ka haku puke 'ana. Nani ho'i ka maiau o ka hana ma nä 'ano a pau. 'O nä ki'i, nä 'ölelo, ka ho'onohonoho 'ana o ia mau mea ma nä 'ao'ao, he maiau wale nö ka hana. Ua käkau 'ia ka hapanui o nä puke e No'eau a ua käkau 'ia nä koena e kekahi po'e 'ë a'e. He mo'olelo ke 'ano o kekahi a he ha'awina hö'ike'ike ke 'ano o kekahi, a ua 'imi 'ia kekahi mau mea kaha ki'i i küpono ko läkou kaila me ke 'ano o ka mo'olelo a ha'awina hö'ike'ike paha.

'O nä pömaika'i e loa'a mai ana ma ka puka 'ana o këia mau puke, 'a'ole e pau i ka helu 'ia. 'O ka mea nui, he mau puke maoli nö këia. 'A'ole i unuhi 'ia mai loko mai o ka 'ölelo haole, a pëlä ho'i e pakele ai i ke komo nui mai o ka mana'o haole i loko o ka 'ölelo. He mau puke maoli ia ma ko läkou 'ano 'a'ole i 'oki a tuko 'ia ka 'ölelo Hawai'i a käpili 'ia aku ma luna o ka 'ölelo haole. 'O ka mea i 'oi aku ai ka maika'i o këia mau puke ma mua o nä puke i hana 'ia ma mua, 'o ia ho'i, he mau puke ia i haku 'ia me ka mana'o e a'o i kekahi ha'awina. 'O ka hapanui o ua mau puke nei, he ha'awina kona e ho'oikaika ai i ka 'ölelo a nä keiki, 'a'ole wale nö ma ke ka'ina o nä hua'ölelo, ma ka loina 'ölelo kekahi i küpono i ke kuana'ike Hawai'i. Eia hou, he mau ha'awina nö ia e na'auao ai nä keiki ma kekahi mau kumuhana pili kanaka a me ka pili 'epekema nö ho'i.

I loko nö o ka pömaika'i nui i loa'a maila ma muli o ka haku a ho'opuka 'ia o këia mau puke, 'a'ole nö e lawa. Aia ka lawa 'ana a like a like ka nui o nä puke 'ölelo Hawai'i me ko ka 'ölelo haole. No laila, 'a'ole käkou e noho nani. E ho'oikaika aku nö i ke käkau! 'O ia ihola nö ka mea e kü hou ai ka 'ölelo Hawai'i i ka moku.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» .(JavaScript must be enabled to view this email address)
» .(JavaScript must be enabled to view this email address)
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mänoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.