StarBulletin.com

Hālulu ka Moa'ekū o Ka'ula


By

POSTED: Saturday, September 26, 2009

Synopsis: Ka'ula Island continues to be bombed by the U.S. Navy in violation of the Hague and Geneva Conventions. This must stop and the laws of occupation must be observed by the U.S. in the Hawaiian Islands.

———

Ki'ei Ka'ula, nānā i ka makani,

Ho'olono i ka hālulu o ka Māluakele,

Ki'ei hālō maka 'ike 'ole,

Kāmau ke ea i Kahālauaola,

He kula lima ia o Wāwaenohu.

 

E like me ka hō'ike o ka mele hula pahu ma luna nei, 'o Kaulīlua, helu 'ia 'o Ka'ula he mea nui. 'O ia ke kia'i o ka palena komohana aku o ka pae'āina. He Moa'ekū kona makani. 'O Kahālauaola, he ana pōhaku ia ma lalo o ka 'ili kai ma ka pali o Ka'ula a he home ia no ke akua manō 'o Kūhaimoana. 'O Wāwaenohu kekahi inoa no ia 'āina ho'okahi nō ma kekahi mau mele a he 'āina kula ia ma luna o ia 'āina.

'O Ka'ula ke keiki hānau hope a Papa lāua 'o Wākea a he keiki ho'i ia a Wanalia lāua 'o Hanala'a i hānau i ka lā ho'okahi nō me Ni'ihau lāua 'o Nihoa. Eia nō na'e, he mea nui nō ia ma ka mo'olelo o Hawai'i nei. He heiau nō aia ma luna o Ka'ula i la'a iā Kūhaimoana, 'o Pōhakupio ka inoa. He mau pā pōhaku me nā kū'ula nō ma ia 'āina.

'O ia kahi i 'auana hele ai ka 'uhane o Kūapāka'a. Hō'ike 'ia no Ka'ula i loko o ka mo'olelo o Kawelo a me Kepaka'ili'ula a me nā mo'olelo hou aku nō. Ua kapa 'ia ia 'āina ma ia inoa ma muli o ka manu koa'e 'ula me kona puapua 'ula'ula, he hō'ailona ia o kona kūlana ali'i a kūlana akua nō ho'i ma kona 'ao'ao he 'āina kilohana i ka welelau komohana o ka pae'āina. He pāha'oha'o nō ho'i kona 'ano, no ka mea, he 'āina pōhaku 'a'ā nui ia a me ka pilikia nui wale nō e kau ai ke kanaka ma luna.

Kama'āina ka po'e ma'a i ka holoholo lawai'a moku i nā kapa kai o Ka'ula i ka weliweli o ke kai o ia 'āina a me nā i'a i loa'a a puni. Maopopo loa nō ho'i kēia po'e holoholo moku i ka nui o ka mōkākī o ia 'āina i nā pahūpahū o ka pū'ali koa 'Amelika, no ka mea, 'ike akaka 'ia mai ke kai mai.

Mai ka MH 1893 mai, hana 'Amelika e like me ko lākou makemake ma Hawai'i nei ma nā 'ano like 'ole, a 'o kekahi hana 'ino loa, 'o ia ka ho'opahūpahū i nā wahi like 'ole o ka pae'āina nei. He kī ka pū'ali koa 'Amelika i nā lako pōkā luku like 'ole iā Ka'ula mai ka 1952 mai a hiki i kēia manawa. Lohe akaka 'ia ka nākulu o nā pahūpahū ma Ni'ihau a me Kekaha, Kaua'i. He 'a'e 'ana kēia i nā kānāwai kau ma luna o nā 'āina like 'ole, 'oiai, i ka 2001, ua hō'oia hou ka 'Aha Ho'okolokolo o ka Honua o Hague he kū'oko'a nō ke Aupuni Mō'ī Hawai'i i kēia wā nō. He 'āina 'ē 'o 'Amelika a 'a'ohe ona kuleana ma kēia 'āina nei koe ma ke 'ano i 'ae 'ia e ke Aupuni Mō'ī.

'Auhea 'oukou e ko 'Amelika pū'ali koa, ua oki kā 'oukou. Mili'apa maoli nō i ka ho'i i kauhale, ua ahiahi mai nei kēia.

———

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

» .(JavaScript must be enabled to view this email address)

» .(JavaScript must be enabled to view this email address)

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

» 956-2627 (Laiana)

» 956-2624 (Kekeha)

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.