AYP ... Hūlō! Hūlō! ... Hūlō?
Babā Yim
Synopsis: The author discusses the idiocy of assessing the progress of Hawaiian immersion students with an English assessment instrument and by people who don't know Hawaiian.
'Auhea 'oe e ka Hawa'i e 'auamo nei i ke kuleana o kākou, nā kama o nei pae 'āina, e ho'ōla ai i ka 'ōlelo makuahine ma o ka hānai 'ana i nā kamali'i i loko o ia 'ōlelo nani lua'ole o ka 'āina. Ua 'ike mua anei 'oe i nā huapalapala AYP (Adequate Yearly Progress) ma ke kula aupuni a kāu keiki? He aha ia mea 'o ka AYP? He helu ho'i nāna e hō'ike i ka holomua a me ka 'ole o nā haumāna ma kēlā kula aupuni kēia kula aupuni ma ka hō'ike HSA (Hawai'i State Assessment). Inā nō e ho'okō nā haumāna o ke kula i ka AYP, holomua ke kula e like me ka ma'amau. Inā na'e, 'a'ole e ho'okō 'ia, ho'opa'i 'ia ke kula ma lalo o ke kānāwai NCLB (No Child Left Behind).
Pehea nā kula kaiapuni ma Hawai'i nei? Hana nā haumāna 'ōlelo Hawai'i i ka hō'ike HSA? Ho'opa'i 'ia nā kula 'ōlelo Hawai'i ma lalo o ke kānāwai NCLB? Koi 'ia nā kula kaiapuni i ka AYP? ?Ae...hana nā haumāna 'ōlelo Hawai'i i ka hō'ike HSA (ma ka 'ōlelo haole) a inā 'a'ole e loa'a ka AYP, ho'opa'i 'ia ke kula e like me ka mea i 'ōlelo 'ia i ke kānāwai NCLB. 'A'ole i kana mai ka hūpō o kēia hana. Ma muli o ko lākou akamai a lokomaika'i nō ho'i, 'ae maila ke aupuni i ka ho'ona'auao 'ia o ko Hawai'i keiki ma o ka 'ōlelo makuahine, akā loiloi 'ia na'e ua mau keiki nei ma o ka hō'ike 'ōlelo haole, a aia nō he ho'opa'i no kēlā mau kula 'ōlelo Hawai'i e loa'a ?ole ka AYP. Pehea lā?
I mea aha ke kula 'ōlelo Hawai'i inā loiloi 'ia ka holomua o nā haumāna e ka malihini 'ike 'ole i ka 'ōlelo Hawai'i? Na Kākou nā Hawai?i e loiloi i ko kākou mau kula pono'ī. Ua lawa ko kākou lele 'ana i nā hupa ahi o 'amelika mā me he 'īlio kaniwala lā. Ua manomano a lehulehu ka 'ike a ka Hawai'i. 'A'ole anei lawa ke akamai o ka po'e Hawai'i e ho'ona'auao ai i kā kākou mau keiki? No laila, inā nō e noho ana kāu keiki i ke kula kaiapuni, e nānā 'oe i ka loa'a a me ka 'ole o ka AYP. Inā ua loa'a, he aha lā ka mea Hawai'i i waiho 'ia ma ka 'ao'ao i lawa ai ka manawa e ho'oma'ama'a ai no ka hō'ike haole? He aha nō ho'i ke kumu e komo ai kāu keiki i ke kula 'ōlelo Hawai'i inā 'o ka hō'ike haole a ka HSA ka mea nui a he 'ai pala maunu wale nō nā 'ike a ko kākou mau kūpuna Hawai?i? AYP...hūlō, ua ahu ka 'ala'ala.
[Mahalo iā 'oe, e Babā, he mana'o maika'i nō kou. A 'o nā kānaka nāna i ho'okumu i ke kānāwai NCLB, he keu lākou a ka na'aupō. A oki loa ho'i ke koi 'ana i ke kula kaiapuni Hawai'i, e loiloi 'ia ma ka hō'ike 'ōlelo haole, a no'ono'o haole nō ho'i paha. Maika'i paha ke ho'ouna 'oe i kēia leka nei ma ka namu haole iā Pelekikena Buki a me kona mau hoa Lepupalika. LH]
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
AYP ... Hülö! Hülö! ... Hülö?
Babä Yim
Synopsis: The author discusses the idiocy of assessing the progress of Hawaiian immersion students with an English assessment instrument and by people who don't know Hawaiian.
'Auhea 'oe e ka Hawa'i e 'auamo nei i ke kuleana o käkou, nä kama o nei pae 'äina, e ho'öla ai i ka 'ölelo makuahine ma o ka hänai 'ana i nä kamali'i i loko o ia 'ölelo nani lua'ole o ka 'äina. Ua 'ike mua anei 'oe i nä huapalapala AYP (Adequate Yearly Progress) ma ke kula aupuni a käu keiki? He aha ia mea 'o ka AYP? He helu ho'i näna e hö'ike i ka holomua a me ka 'ole o nä haumäna ma këlä kula aupuni këia kula aupuni ma ka hö'ike HSA (Hawai'i State Assessment). Inä nö e ho'okö nä haumäna o ke kula i ka AYP, holomua ke kula e like me ka ma'amau. Inä na'e, 'a'ole e ho'okö 'ia, ho'opa'i 'ia ke kula ma lalo o ke känäwai NCLB (No Child Left Behind).
Pehea nä kula kaiapuni ma Hawai'i nei? Hana nä haumäna 'ölelo Hawai'i i ka hö'ike HSA? Ho'opa'i 'ia nä kula 'ölelo Hawai'i ma lalo o ke känäwai NCLB? Koi 'ia nä kula kaiapuni i ka AYP? ?Ae...hana nä haumäna 'ölelo Hawai'i i ka hö'ike HSA (ma ka 'ölelo haole) a inä 'a'ole e loa'a ka AYP, ho'opa'i 'ia ke kula e like me ka mea i 'ölelo 'ia i ke känäwai NCLB. 'A'ole i kana mai ka hüpö o këia hana. Ma muli o ko läkou akamai a lokomaika'i nö ho'i, 'ae maila ke aupuni i ka ho'ona'auao 'ia o ko Hawai'i keiki ma o ka 'ölelo makuahine, akä loiloi 'ia na'e ua mau keiki nei ma o ka hö'ike 'ölelo haole, a aia nö he ho'opa'i no këlä mau kula 'ölelo Hawai'i e loa'a ?ole ka AYP. Pehea lä?
I mea aha ke kula 'ölelo Hawai'i inä loiloi 'ia ka holomua o nä haumäna e ka malihini 'ike 'ole i ka 'ölelo Hawai'i? Na Käkou nä Hawai?i e loiloi i ko käkou mau kula pono'ï. Ua lawa ko käkou lele 'ana i nä hupa ahi o 'amelika mä me he 'ïlio kaniwala lä. Ua manomano a lehulehu ka 'ike a ka Hawai'i. 'A'ole anei lawa ke akamai o ka po'e Hawai'i e ho'ona'auao ai i kä käkou mau keiki? No laila, inä nö e noho ana käu keiki i ke kula kaiapuni, e nänä 'oe i ka loa'a a me ka 'ole o ka AYP. Inä ua loa'a, he aha lä ka mea Hawai'i i waiho 'ia ma ka 'ao'ao i lawa ai ka manawa e ho'oma'ama'a ai no ka hö'ike haole? He aha nö ho'i ke kumu e komo ai käu keiki i ke kula 'ölelo Hawai'i inä 'o ka hö'ike haole a ka HSA ka mea nui a he 'ai pala maunu wale nö nä 'ike a ko käkou mau küpuna Hawai?i? AYP...hülö, ua ahu ka 'ala'ala.
[Mahalo iä 'oe, e Babä, he mana'o maika'i nö kou. A 'o nä känaka näna i ho'okumu i ke känäwai NCLB, he keu läkou a ka na'aupö. A oki loa ho'i ke koi 'ana i ke kula kaiapuni Hawai'i, e loiloi 'ia ma ka hö'ike 'ölelo haole, a no'ono'o haole nö ho'i paha. Maika'i paha ke ho'ouna 'oe i këia leka nei ma ka namu haole iä Pelekikena Buki a me kona mau hoa Lepupalika. LH]
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|