Minamina
Kekeha Solis
Synopsis: Unemployment in Hawai'i has been rising therefore, businesses should hire people in Hawai'i instead of outsourcing to people or companies out of state.
Ua pilikia ihola ke kūlana waiwai o Hawai'i nei a ua pilikia nō ho'i paha nā kānaka o ne'i nei. Ua pau aku nei 'elua hui mokulele, a pēlā pū nō me kahi hānai holoholona o Moloka'i. Pipi'i ke kumukū'ai kakalaina, he $4.00 a 'oi a eia nō ke pi'i a'ela, 'a'ole paha e li'uli'u, e hiki aku i ka $5.00. A he mau mea hou aku paha ke 'ike 'ia nei a puni 'o Hawai'i nei.
I maika'i iki a'e paha i kahi pu'u kālā 'auhau i ho'iho'i 'ia mai e ke aupuni pekelala. 'O kahi pilikia na'e, 'o kekahi po'e uku 'auhau, e like ho'i me kou mea kākau, 'a'ole i loa'a kahi kenikeni iā lākou, no ka mea, he 'ai'ē kā lākou i ke aupuni a ua kā'ili wale 'ia aku nō e ka lima kākāuha o ke aupuni. A 'o nā kānaka i loa'a kahi kālā, e pau koke paha ia pu'ukālā i ka lū 'ia, a e pilikia hou auane'i ko Hawai'i nei.
'O kahi mea nui, 'o ia ka nui o nā kānaka nele i ka hana ma Hawai'i nei i ka mahina 'o 'Apelila o kēia makahiki nei, he 3.3 pākeneka. Ua emi nō ia i ka 'awelika o 'Amelika Hui Pū 'Ia i ia mahina ho'okahi nō (he 5 pākeneka ka 'awelika). 'O ka helu ma Hawai'i nei i ka mahina 'o 'Apelila o kēlā makahiki aku nei, he 2.5 pākeneka, no laila, ua pi'i a'e nei, he 0.8 pākeneka. A ke kuhi 'ia nei, e pi'i mau ana nō a hiki aku i ka makahiki 2009 a hala loa aku paha.
He aha lā ka mea e māhuahua a'e nei nā kānaka nele i ka hana ma Hawai'i nei? 'O kekahi mea, 'o ia ka pau 'ana o nā hui like 'ole, e like me ka hui mokulele 'o Aloha, ka hui mokulele 'o ATA, kahi hānai holoholona o Moloka'i a me kekahi mau hui hou aku paha.
'A'ole 'o ia wale nō ka mea e māhuahua a'e nei ka helu o nā kānaka nele i ka hana ma kēia pae 'āina nei. 'O kekahi mea minamina e 'ike 'ia nei, 'o ia ka hai 'ana o nā hui ma Hawai'i nei i nā kānaka e noho ana ma nā 'āina 'ē no ka lawelawe 'ana i ka hana ma Hawai'i nei. 'Eā, ke momona aku nei ke kōlea ma kona 'āina pono'ī, me he mea lā, i kēia mau lā, 'a'ole pono ke kōlea e lele mai i Hawai'i nei e 'ai ai a momona, a laila, e ho'i aku i Kahiki. Aia nō 'o ia ma Kahiki e hānai pono 'ia akula a momona.
No ke aha e hai 'ia nei nā kānaka ma ka 'āina 'ē? No ke emi loa paha o ke kālā e uku 'ia ai ka limahana? Pēlā nō paha. Akā, 'a'ole paha i no'ono'o iki no ka hopena o ia 'ano hana, 'o ia ho'i ka māhuahua 'ana o ka po'e nele i ka hana, ka pilikia o ke kūlana waiwai a pēlā aku. A 'o ia ka mea e 'ike 'ia nei i kēia manawa. A 'o kekahi pilikia, ua nui loa nō ho'i ka po'e home 'ole. 'Eā, ua nui loa paha nā kānaka nona nā lima hana a he kūpono ke hai mua 'ia lākou, nā kānaka ma kēia 'āina nei, 'a'ole 'o ke kanaka ma ka 'āina 'ē.
A he aha ka hana a ke aupuni, nā luna kau kānāwai, ke kia'āina? He pono iā lākou ke 'eleu aku ma ka hana.
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
Minamina
Kekeha Solis
Synopsis: Unemployment in Hawai'i has been rising therefore, businesses should hire people in Hawai'i instead of outsourcing to people or companies out of state.
Ua pilikia ihola ke külana waiwai o Hawai'i nei a ua pilikia nö ho'i paha nä känaka o ne'i nei. Ua pau aku nei 'elua hui mokulele, a pëlä pü nö me kahi hänai holoholona o Moloka'i. Pipi'i ke kumukü'ai kakalaina, he $4.00 a 'oi a eia nö ke pi'i a'ela, 'a'ole paha e li'uli'u, e hiki aku i ka $5.00. A he mau mea hou aku paha ke 'ike 'ia nei a puni 'o Hawai'i nei.
I maika'i iki a'e paha i kahi pu'u kälä 'auhau i ho'iho'i 'ia mai e ke aupuni pekelala. 'O kahi pilikia na'e, 'o kekahi po'e uku 'auhau, e like ho'i me kou mea käkau, 'a'ole i loa'a kahi kenikeni iä läkou, no ka mea, he 'ai'ë kä läkou i ke aupuni a ua kä'ili wale 'ia aku nö e ka lima käkäuha o ke aupuni. A 'o nä känaka i loa'a kahi kälä, e pau koke paha ia pu'ukälä i ka lü 'ia, a e pilikia hou auane'i ko Hawai'i nei.
'O kahi mea nui, 'o ia ka nui o nä känaka nele i ka hana ma Hawai'i nei i ka mahina 'o 'Apelila o këia makahiki nei, he 3.3 päkeneka. Ua emi nö ia i ka 'awelika o 'Amelika Hui Pü 'Ia i ia mahina ho'okahi nö (he 5 päkeneka ka 'awelika). 'O ka helu ma Hawai'i nei i ka mahina 'o 'Apelila o këlä makahiki aku nei, he 2.5 päkeneka, no laila, ua pi'i a'e nei, he 0.8 päkeneka. A ke kuhi 'ia nei, e pi'i mau ana nö a hiki aku i ka makahiki 2009 a hala loa aku paha.
He aha lä ka mea e mähuahua a'e nei nä känaka nele i ka hana ma Hawai'i nei? 'O kekahi mea, 'o ia ka pau 'ana o nä hui like 'ole, e like me ka hui mokulele 'o Aloha, ka hui mokulele 'o ATA, kahi hänai holoholona o Moloka'i a me kekahi mau hui hou aku paha.
'A'ole 'o ia wale nö ka mea e mähuahua a'e nei ka helu o nä känaka nele i ka hana ma këia pae 'äina nei. 'O kekahi mea minamina e 'ike 'ia nei, 'o ia ka hai 'ana o nä hui ma Hawai'i nei i nä känaka e noho ana ma nä 'äina 'ë no ka lawelawe 'ana i ka hana ma Hawai'i nei. 'Eä, ke momona aku nei ke kölea ma kona 'äina pono'ï, me he mea lä, i këia mau lä, 'a'ole pono ke kölea e lele mai i Hawai'i nei e 'ai ai a momona, a laila, e ho'i aku i Kahiki. Aia nö 'o ia ma Kahiki e hänai pono 'ia akula a momona.
No ke aha e hai 'ia nei nä känaka ma ka 'äina 'ë? No ke emi loa paha o ke kälä e uku 'ia ai ka limahana? Pëlä nö paha. Akä, 'a'ole paha i no'ono'o iki no ka hopena o ia 'ano hana, 'o ia ho'i ka mähuahua 'ana o ka po'e nele i ka hana, ka pilikia o ke külana waiwai a pëlä aku. A 'o ia ka mea e 'ike 'ia nei i këia manawa. A 'o kekahi pilikia, ua nui loa nö ho'i ka po'e home 'ole. 'Eä, ua nui loa paha nä känaka nona nä lima hana a he küpono ke hai mua 'ia läkou, nä känaka ma këia 'äina nei, 'a'ole 'o ke kanaka ma ka 'äina 'ë.
A he aha ka hana a ke aupuni, nä luna kau känäwai, ke kia'äina? He pono iä läkou ke 'eleu aku ma ka hana.
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|