Moku Halihali Nunui
Laiana Wong
Synopsis: Do the cons outweigh the pros on the issue of the Superferry? The opposition's case seems a bit contrived.
Aloha e nā hoa makamaka o Kauakūkalahale. 'Akahi nō a ho'i mai kā 'oukou wahi mea kākau nei mai ka 'āina haole mai, kahi i ho'omalolo ai. I ho'i mai ka hana, lohe akula nō au i nā leo hauwala'au e kūpina'i ana i nā alo pali mai Ha'eha'e a Lehua, e kūkākūkā ana no ka pono a me ka 'ole o ia mea he moku halihali nunui.
'O ka nui o ka hauwala'au, 'a'ole nō e nele ka lohe 'ia o nā leo ma nā 'ao'ao 'elua o kēia paio kālaimana'o 'ana. Ma ka 'ao'ao o ka po'e e kū'ē ana i ua moku nei, ke 'ōlelo 'ia nei ē he mea 'ino ia e haumia ai ka 'āina a e 'eha ai ho'i nā koholā. A wahi a kekahi po'e, i mea nō ho'i ia e halihali ai i ka Stryker Brigade ma waena o nā mokupuni.
Ma ka 'ao'ao kāko'o, he mea ia e hiki ai i ka lehulehu ke kipa aku i nā hoaaloha a me nā pilikana e noho ana ma nā mokupuni 'ē a'e, a i mea nō ho'i ia e hiki ai i nā mahi'ai a me nā kālepa ke kālewa i kā lākou mau mea kanu a mea waiwai paha ma nā mākeke like 'ole o kēia pae'āina. A ua 'ōlelo 'ia, he ala hou ua moku nei e emi ai ke kāki no ka hele aku a ho'i mai ma waena o nā mokupuni. Eia hou, he nui nā kūlana hana no ka po'e o Hawai'i e lawelawe ai a loa'a ai ho'i kauwahi kenikeni e ola ai ka 'ohana.
No'u iho, ke ho'ohuoi nei au i ka 'oia'i'o o nā mana'o e hāpai 'ia nei ma ka 'ao'ao kū'ē. Nui hou aku nā mea e haumia ai ka 'āina a 'eha ai paha nā koholā ma waho aku o kēia moku halihali. 'O kākou kānaka ka helu 'ekahi, a 'a'ole 'o nā malihini wale nō ke hō'āhewa 'ia. 'O nā kama'āina pū nō ho'i nāna e ha'alele i ko lākou mokupuni a ho'i mai me ka halihali pū mai i nā mea ho'ohaumia e pa'a ana i ke kāma'a. Inā he mea 'oia'i'o ko lākou hopohopo no ka ma'ema'e o ka 'āina, e noho pa'a lākou ma ko lākou mokupuni pono'ī me he mau holoholona lā e ho'omalu 'ia ana. Pēlā wale nō e mālama maoli 'ia ai ka ma'ema'e o ka 'āina.
No nā koholā ho'i, e like me ka nui o nā moku e holo ana ma luna (a ma lalo) o ke kai, pēlā ka nui o nā mea e 'eha ai. 'A'ole hiki ke hō'āhewa wale aku nō i kēia moku ho'okahi. A no ka mana'o e halihali 'ia ana ka Stryker Brigade ma luna o kēia moku, 'ano 'ē ko'u na'au ke lohe aku. No ke aha lā e hana ai pēlā? 'A'ole anei e lawa ka nui o nā moku o ka 'Oihana Moku e hana ai?
'O ka nui o ka pōmaika'i e loa'a mai ana i ko Hawai'i ke holo kēia moku ma waena o nā mokupuni, he aha ka hewa o kona 'ae 'ia e holo? 'A'ole ia e holo lanakila. Inā e 'ike 'ia auane'i kahi pilikia, ua hiki ke ho'oponopono 'ia, a inā e 'ike 'ia he mea 'ino loa ua moku nei, e ho'opau wale 'ia kona holo 'ana. Aia wale nō ka 'ike i ka hopena a lawelawe 'ia ka hana!
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
Moku Halihali Nunui
Laiana Wong
Synopsis: Do the cons outweigh the pros on the issue of the Superferry? The opposition's case seems a bit contrived.
Aloha e nä hoa makamaka o Kauakükalahale. 'Akahi nö a ho'i mai kä 'oukou wahi mea käkau nei mai ka 'äina haole mai, kahi i ho'omalolo ai. I ho'i mai ka hana, lohe akula nö au i nä leo hauwala'au e küpina'i ana i nä alo pali mai Ha'eha'e a Lehua, e kükäkükä ana no ka pono a me ka 'ole o ia mea he moku halihali nunui.
'O ka nui o ka hauwala'au, 'a'ole nö e nele ka lohe 'ia o nä leo ma nä 'ao'ao 'elua o këia paio kälaimana'o 'ana. Ma ka 'ao'ao o ka po'e e kü'ë ana i ua moku nei, ke 'ölelo 'ia nei ë he mea 'ino ia e haumia ai ka 'äina a e 'eha ai ho'i nä koholä. A wahi a kekahi po'e, i mea nö ho'i ia e halihali ai i ka Stryker Brigade ma waena o nä mokupuni.
Ma ka 'ao'ao käko'o, he mea ia e hiki ai i ka lehulehu ke kipa aku i nä hoaaloha a me nä pilikana e noho ana ma nä mokupuni 'ë a'e, a i mea nö ho'i ia e hiki ai i nä mahi'ai a me nä kälepa ke kälewa i kä läkou mau mea kanu a mea waiwai paha ma nä mäkeke like 'ole o këia pae'äina. A ua 'ölelo 'ia, he ala hou ua moku nei e emi ai ke käki no ka hele aku a ho'i mai ma waena o nä mokupuni. Eia hou, he nui nä külana hana no ka po'e o Hawai'i e lawelawe ai a loa'a ai ho'i kauwahi kenikeni e ola ai ka 'ohana.
No'u iho, ke ho'ohuoi nei au i ka 'oia'i'o o nä mana'o e häpai 'ia nei ma ka 'ao'ao kü'ë. Nui hou aku nä mea e haumia ai ka 'äina a 'eha ai paha nä koholä ma waho aku o këia moku halihali. 'O käkou känaka ka helu 'ekahi, a 'a'ole 'o nä malihini wale nö ke hö'ähewa 'ia. 'O nä kama'äina pü nö ho'i näna e ha'alele i ko läkou mokupuni a ho'i mai me ka halihali pü mai i nä mea ho'ohaumia e pa'a ana i ke käma'a. Inä he mea 'oia'i'o ko läkou hopohopo no ka ma'ema'e o ka 'äina, e noho pa'a läkou ma ko läkou mokupuni pono'ï me he mau holoholona lä e ho'omalu 'ia ana. Pëlä wale nö e mälama maoli 'ia ai ka ma'ema'e o ka 'äina.
No nä koholä ho'i, e like me ka nui o nä moku e holo ana ma luna (a ma lalo) o ke kai, pëlä ka nui o nä mea e 'eha ai. 'A'ole hiki ke hö'ähewa wale aku nö i këia moku ho'okahi. A no ka mana'o e halihali 'ia ana ka Stryker Brigade ma luna o këia moku, 'ano 'ë ko'u na'au ke lohe aku. No ke aha lä e hana ai pëlä? 'A'ole anei e lawa ka nui o nä moku o ka 'Oihana Moku e hana ai?
'O ka nui o ka pömaika'i e loa'a mai ana i ko Hawai'i ke holo këia moku ma waena o nä mokupuni, he aha ka hewa o kona 'ae 'ia e holo? 'A'ole ia e holo lanakila. Inä e 'ike 'ia auane'i kahi pilikia, ua hiki ke ho'oponopono 'ia, a inä e 'ike 'ia he mea 'ino loa ua moku nei, e ho'opau wale 'ia kona holo 'ana. Aia wale nö ka 'ike i ka hopena a lawelawe 'ia ka hana!
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|