Starbulletin.com
Kauakukalahale



Ua hala ia hulu kupuna o kākou

KAUAKŪKALAHALE
Kekeha Solis


Synopsis: A dearly loved kupuna, Elia Kawika Ku'ualoha Kapahulehua has passed. He was the captain of the first voyage of the double-hulled canoe the Hōkūle'a to Tahiti and back.


Lu'ulu'u Hanalei i ka ua nui, kaumaha i ka noe o Alaka'i.

'Auhea 'oukou e nā makamaka heluhelu, ua lohe 'ē paha 'oukou no kahi hulu kupuna o kākou, 'o ia nō 'o 'Anakala Elia Kawika Ku'ualoha Kapahulehua. Ua hānau 'o ia i Ni'ihau i ka lā 13 o Iulai o ka makahiki 1930, a ma laila 'o ia i noho ai no nā makahiki he 13. Hala aku nei 'o ia i ke ala ho'i 'ole mai i ke kakahiaka o ka lā 17 o Mei ma ka haukapila 'o ka Mō'īwahine. Ua piha nā makahiki he 76 iā ia.

Ua pōmaika'i ko 'oukou mea kākau i ka launa pū 'ana me ua hulu kupuna nei i kona wā e hana ana ma ke Kulanui o Hawai'i ma Mānoa. 'O 'Anakala Kapahulehua ka lua o ke kupunakāne i hana ma laila. ('O 'Anakala Eddie ka mua, aia paha lāua ke kolekole akula i kēia manawa, me Tūtū Lindsey a me Tūtū Hale kekahi, a me nā kūpuna a pau o kākou.)

Ua ho'omaka 'o 'Anakala Kapahulehua i ka hana ma ke kulanui i ka mahina 'o Pepeluali o ka makahiki 1999. A nui ko'u aloha a me ko'u mahalo iā 'Anakala Kapahulehua, i nā kūpuna a pau a me nā mānaleo a pau i hana a e hana nei ho'i ma ke kulanui, 'oiai he mea ia e pono ai nā mamo a Hāloa, nā kumu a me nā haumāna. 'O ka pilikia, 'a'ole kēia mea kākau he kanaka wala'au, a he hilahila ho'i i ke kama'ilio, a no laila, 'a'ole nō i nui loa ko'u kama'ilio 'ana aku iā 'Anakala. Akā aia aku a aia mai, kama'ilio aku au iā ia. A he keu 'o ia a ke kanaka 'olu'olu. A he ipu kā'eo nō ho'i ua hulu kupuna nei. Ma hope mai o kekahi mau makahiki, lohe aku nei ko 'oukou mea kākau i kekahi hoa kumu i ka 'ōlelo, he kāpena 'o 'Anakala Kapahulehua no ka wa'akaulua 'o ka Hōkūle'a ma mua. 'Akahi nō au a lohe.

A ma ka nūpepa, he mau lā ma hope o ka hala 'ana o 'Anakala Kapahulehua, ua hō'ike 'ia mai, 'o ia nei ke Kāpena ma ka holo mua 'ana o ka Hōkūle'a i Tahiti i ka makahiki 1976 a me ka ho'i 'ana mai. A he mea ia e ha'aheo ai ka Hawai'i, 'oiai, he hana ia e hō'ike ana ē he manomano a lehulehu ka 'ikena a ka Hawai'i.

A 'o 'Anakala Kapahulehua, i ka makahiki 2004, ua kau aku nei 'o ia nei i ka hano hāweo no nā hana manawale'a a pau āna i hana ai ma ka ho'omau 'ana i ka hana a me ka 'ōlelo a ka Hawai'i.

Mahalo e 'Anakala Kapahulehua no ke kōkua 'ana mai.

Eia nō māua nei, nā luna ho'oponopono o Kauakūkalahale, ke hā'awi aku nei i ko māua aloha i ka 'ohana o 'Anakala Kapahulehua.

[Ke ho'omaopopo 'ia mai ka lā o ke anaina ho'olewa o 'Anakala Kapahulehua, e pa'i 'ia ma kēia kolamu nei, inā hiki.]



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


BACK TO TOP


Ua hala ia hulu kupuna o käkou

KAUAKÜKALAHALE
Kekeha Solis


Synopsis: A dearly loved kupuna, Elia Kawika Ku'ualoha Kapahulehua has passed. He was the captain of the first voyage of the double-hulled canoe the Höküle'a to Tahiti and back.


Lu'ulu'u Hanalei i ka ua nui, kaumaha i ka noe o Alaka'i.

'Auhea 'oukou e nä makamaka heluhelu, ua lohe 'ë paha 'oukou no kahi hulu kupuna o käkou, 'o ia nö 'o 'Anakala Elia Kawika Ku'ualoha Kapahulehua. Ua hänau 'o ia i Ni'ihau i ka lä 13 o Iulai o ka makahiki 1930, a ma laila 'o ia i noho ai no nä makahiki he 13. Hala aku nei 'o ia i ke ala ho'i 'ole mai i ke kakahiaka o ka lä 17 o Mei ma ka haukapila 'o ka Mö'ïwahine. Ua piha nä makahiki he 76 iä ia.

Ua pömaika'i ko 'oukou mea käkau i ka launa pü 'ana me ua hulu kupuna nei i kona wä e hana ana ma ke Kulanui o Hawai'i ma Mänoa. 'O 'Anakala Kapahulehua ka lua o ke kupunakäne i hana ma laila. ('O 'Anakala Eddie ka mua, aia paha läua ke kolekole akula i këia manawa, me Tütü Lindsey a me Tütü Hale kekahi, a me nä küpuna a pau o käkou.)

Ua ho'omaka 'o 'Anakala Kapahulehua i ka hana ma ke kulanui i ka mahina 'o Pepeluali o ka makahiki 1999. A nui ko'u aloha a me ko'u mahalo iä 'Anakala Kapahulehua, i nä küpuna a pau a me nä mänaleo a pau i hana a e hana nei ho'i ma ke kulanui, 'oiai he mea ia e pono ai nä mamo a Häloa, nä kumu a me nä haumäna. 'O ka pilikia, 'a'ole këia mea käkau he kanaka wala'au, a he hilahila ho'i i ke kama'ilio, a no laila, 'a'ole nö i nui loa ko'u kama'ilio 'ana aku iä 'Anakala. Akä aia aku a aia mai, kama'ilio aku au iä ia. A he keu 'o ia a ke kanaka 'olu'olu. A he ipu kä'eo nö ho'i ua hulu kupuna nei. Ma hope mai o kekahi mau makahiki, lohe aku nei ko 'oukou mea käkau i kekahi hoa kumu i ka 'ölelo, he käpena 'o 'Anakala Kapahulehua no ka wa'akaulua 'o ka Höküle'a ma mua. 'Akahi nö au a lohe.

A ma ka nüpepa, he mau lä ma hope o ka hala 'ana o 'Anakala Kapahulehua, ua hö'ike 'ia mai, 'o ia nei ke Käpena ma ka holo mua 'ana o ka Höküle'a i Tahiti i ka makahiki 1976 a me ka ho'i 'ana mai. A he mea ia e ha'aheo ai ka Hawai'i, 'oiai, he hana ia e hö'ike ana ë he manomano a lehulehu ka 'ikena a ka Hawai'i.

A 'o 'Anakala Kapahulehua, i ka makahiki 2004, ua kau aku nei 'o ia nei i ka hano häweo no nä hana manawale'a a pau äna i hana ai ma ka ho'omau 'ana i ka hana a me ka 'ölelo a ka Hawai'i.

Mahalo e 'Anakala Kapahulehua no ke kökua 'ana mai.

Eia nö mäua nei, nä luna ho'oponopono o Kauakükalahale, ke hä'awi aku nei i ko mäua aloha i ka 'ohana o 'Anakala Kapahulehua.

[Ke ho'omaopopo 'ia mai ka lä o ke anaina ho'olewa o 'Anakala Kapahulehua, e pa'i 'ia ma këia kolamu nei, inä hiki.]



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



BACK TO TOP
© Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com
Tools




E-mail City Desk