He lā'au ka 'ai

Synopsis: Why are some substances considered drugs while others are not and why is it necessary to test our teachers?

Aloha hou mai kākou e nā makamaka heluhelu o ka Hōkū Buletina. Ke noke aku nei ko 'oukou wahi mea kākau i ke kama'ilio no kēlā kumuhana i hāpai 'ia ma ke kōlamu o kēlā pule aku nei i hala, 'o ia ho'i, ka hana ma'alea a ke aupuni moku'āina ma ka hana 'ana i 'aelike me nā kumu kula. 'Au'a 'ia nō ho'i ka pi'i 'ana o kā lākou lā uku, aia wale nō a 'ae 'ia ka nānā 'ana i ko lākou kino 'o ka loa'a a me ka 'ole o ia mea he lā'au.

Iā kākou e nūnē nei i ke kūpono a me ka 'ole o ua hana ma'alea lā a ke aupuni, e nānā hou aku paha kākou i ka hua'ōlelo Hawai'i e ho'ohana 'ia nei no ka hua'ōlelo "drug" ma ka 'ōlelo haole, 'o ia ho'i 'o "lā'au". 'A'ole nō na'e i like a like nā mana'o o ia mau hua'ōlelo 'elua. 'O ia mea he "lā'au", he 'ano mea kanu nō ia i nā manawa a pau. 'O ka "drug" na'e, he nui nā 'ano 'a'ole ia he meakanu. He kemika ka hapanui a he mea 'ino nō.

Aia ka 'ike 'ia o ke 'ano o kahi lā'au a pāku'i 'ia mai kekahi hua'ōlelo nāna ia e ho'ākāka mai. Pēlā nō ho'i e 'ike 'ia ai ka hopena o kona komo 'ana i loko o ke kino o ke kanaka. He hopena maika'i kekahi a he hopena maika'i 'ole kekahi. Inā he lā'au make, he make ka hopena. Inā he lā'au 'ona, he 'ona ka hopena. I kekahi manawa na'e, ho'ohana 'ia ka lā'au e ke kahuna no ka lapa'au 'ana i ka ma'i. Inā pēlā, he ola ka hopena.

'Oiai he mea kanu ia mea he lā'au, ua 'ike 'ia kona pilina i nā Akua o ka po'e Hawai'i. He kino ho'i nā lā'au Hawai'i no nā Akua Hawai'i. A 'o ia kino ka mea e hiki ai i nā kānaka Hawai'i ke 'ike maka i ko lākou mau Akua. Ke komo ka lā'au i loko o ke kino o ke kanaka, ua komo pū nō me ke kino o kahi Akua Hawai'i. He aha lā ka hewa o laila? Ua maopopo iā kākou, he mea 'ai ka nui o nā lā'au e ulu ana ma luna o ka 'āina a he mea ia e ola ai ke kino o ke kanaka. A no laila, he 'ano lā'au ka 'ai. 'A'ole pono ka ho'okano 'ana i ka 'ai, a no laila, 'a'ole pono ka ho'okano 'ana i ka lā'au. He hana kohu 'ole ka nānā 'ana i ke kino o ke kanaka 'o ka loa'a a me ka 'ole o ia mea he lā'au.

Eia mai ka mea 'āpiki. Ke 'ōlelo nei kekahi po'e, he mea kūpono 'ole ka loa'a o ka lā'au 'ona ma loko o ke kino o ke kumu kula. He mea ia e hiki 'ole ai i kēlā kumu ke mālama pono i kāna mau haumāna. Ma hea lā na'e ka hewa? Aia i ka lā'au a i 'ole ka 'ona? Inā loa'a kahi lā'au ma loko o ke kino, akā, 'a'ohe wahi 'ano o ka 'ona, pehea lā e pilikia ai nā haumāna? Eia hou, inā 'o ka 'ona ka hewa, no ke aha e nānā 'ole 'ia ai ka loa'a a me ka 'ole o ka lama? He nui nā 'ano lā'au i hana 'ia i 'alekohola. 'O ka waina kekahi, a he inu 'ia nō i loko o nā hale pule. Eia ka ho'okamani o nā ho'okamani. He mea kū i ke kānāwai ka paka, akā, he mea kū'ē kānāwai ka pakalōlō. 'A'ohe launa o ia mana'o.

He lä'au ka 'ai

Synopsis: Why are some substances considered drugs while others are not and why is it necessary to test our teachers?

Aloha hou mai käkou e nä makamaka heluhelu o ka Hökü Buletina. Ke noke aku nei ko 'oukou wahi mea käkau i ke kama'ilio no këlä kumuhana i häpai 'ia ma ke kölamu o këlä pule aku nei i hala, 'o ia ho'i, ka hana ma'alea a ke aupuni moku'äina ma ka hana 'ana i 'aelike me nä kumu kula. 'Au'a 'ia nö ho'i ka pi'i 'ana o kä läkou lä uku, aia wale nö a 'ae 'ia ka nänä 'ana i ko läkou kino 'o ka loa'a a me ka 'ole o ia mea he lä'au.

Iä käkou e nünë nei i ke küpono a me ka 'ole o ua hana ma'alea lä a ke aupuni, e nänä hou aku paha käkou i ka hua'ölelo Hawai'i e ho'ohana 'ia nei no ka hua'ölelo "drug" ma ka 'ölelo haole, 'o ia ho'i 'o "lä'au". 'A'ole nö na'e i like a like nä mana'o o ia mau hua'ölelo 'elua. 'O ia mea he "lä'au", he 'ano mea kanu nö ia i nä manawa a pau. 'O ka "drug" na'e, he nui nä 'ano 'a'ole ia he meakanu. He kemika ka hapanui a he mea 'ino nö.

Aia ka 'ike 'ia o ke 'ano o kahi lä'au a päku'i 'ia mai kekahi hua'ölelo näna ia e ho'äkäka mai. Pëlä nö ho'i e 'ike 'ia ai ka hopena o kona komo 'ana i loko o ke kino o ke kanaka. He hopena maika'i kekahi a he hopena maika'i 'ole kekahi. Inä he lä'au make, he make ka hopena. Inä he lä'au 'ona, he 'ona ka hopena. I kekahi manawa na'e, ho'ohana 'ia ka lä'au e ke kahuna no ka lapa'au 'ana i ka ma'i. Inä pëlä, he ola ka hopena.

'Oiai he mea kanu ia mea he lä'au, ua 'ike 'ia kona pilina i nä Akua o ka po'e Hawai'i. He kino ho'i nä lä'au Hawai'i no nä Akua Hawai'i. A 'o ia kino ka mea e hiki ai i nä känaka Hawai'i ke 'ike maka i ko läkou mau Akua. Ke komo ka lä'au i loko o ke kino o ke kanaka, ua komo pü nö me ke kino o kahi Akua Hawai'i. He aha lä ka hewa o laila? Ua maopopo iä käkou, he mea 'ai ka nui o nä lä'au e ulu ana ma luna o ka 'äina a he mea ia e ola ai ke kino o ke kanaka. A no laila, he 'ano lä'au ka 'ai. 'A'ole pono ka ho'okano 'ana i ka 'ai, a no laila, 'a'ole pono ka ho'okano 'ana i ka lä'au. He hana kohu 'ole ka nänä 'ana i ke kino o ke kanaka 'o ka loa'a a me ka 'ole o ia mea he lä'au.

Eia mai ka mea 'äpiki. Ke 'ölelo nei kekahi po'e, he mea küpono 'ole ka loa'a o ka lä'au 'ona ma loko o ke kino o ke kumu kula. He mea ia e hiki 'ole ai i këlä kumu ke mälama pono i käna mau haumäna. Ma hea lä na'e ka hewa? Aia i ka lä'au a i 'ole ka 'ona? Inä loa'a kahi lä'au ma loko o ke kino, akä, 'a'ohe wahi 'ano o ka 'ona, pehea lä e pilikia ai nä haumäna? Eia hou, inä 'o ka 'ona ka hewa, no ke aha e nänä 'ole 'ia ai ka loa'a a me ka 'ole o ka lama? He nui nä 'ano lä'au i hana 'ia i 'alekohola. 'O ka waina kekahi, a he inu 'ia nö i loko o nä hale pule. Eia ka ho'okamani o nä ho'okamani. He mea kü i ke känäwai ka paka, akä, he mea kü'ë känäwai ka pakalölö. 'A'ohe launa o ia mana'o.