I hewa iā wai?
KAUAKUKALAHALE
Kerry Laiana Wong
Synopsis: If what Don Imus said was so reprehensible, why have the media been so enthusiastic about quoting him again and again ad nauseam? Is the report, in this case, somehow less harmful than the act itself?
'Auhea e nā wāhine pākaukau i 'āpi'ipi'i ho'i ka lauoho, aloha mai kākou. E huikala mai i ko'u kākau 'ana i kēlā mau hua'ōlelo e kuhikuhi pololei ana iā 'oukou. 'A'ohe o'u mana'o ho'ohalahala i kā 'oukou 'oihana a i ke 'ano paha o ko 'oukou lauoho. 'O ka mana'o na'e o ua mau hua'ōlelo lā ke unuhi 'ia ma ka 'ōlelo Haole, 'o ia nō ke kumumana'o o nēia wahi kolamu a'u e pane'e aku nei i mua o ke ākea.
I kēlā pule aku nei, a i ia pule aku paha, ua hele a nui ka hauwala'au ma nā polokalamu kūkala nūhou like 'ole o ke kīwī, e pili ana i kekahi māpuna 'ōlelo i ho'opuka 'ia e Don Imus, he waha'ōlelo no kekahi polokalamu kūkākūkā o ka lēkiō. E 'ōlelo ana ua 'o Imus e pili ana i nā 'ālapa wahine o ke kime pōhīna'i o Rutgers, a kapa akula 'o ia iā lākou he mau wāhine ho'okamakama a 'āpi'ipi'i o ka lauoho (ma ka 'ōlelo Haole na'e), a ua lilo i mea e kahu ai ka 'ena o ka po'e pā'ele a me nā wāhine ho'i mai 'ō a 'ō o ka 'āina.
No'u iho, he hana hūpō kēlā a he hewa ho'i i mua o nā pā'ele a me nā wāhine o ka honua nei, a he mea nō ho'i ia e ho'opa'i 'ia ai kahi Imus. Eia mai na'e ka'u nīnau e hāpai ai no kahi e ili ai ka hewa, 'o ia ho'i, penei: I hewa iā wai? 'A'ole 'o Imus ho'okahi wale nō kai ho'opuka i ia mau 'ōlelo kūamuamu. Iā ia nō a ho'opuka aku i kāna mau hua'ōlelo, 'o ke kuku'i koke akula nō ia o ka lono mai 'ō a 'ō, 'o ia nō 'oe 'o ka hōlapu 'ana o ke ahi, a ua ho'opuka alapine 'ia, ma ke 'ano he puana'ī, e kēlā me kēia mea kūkala nūhou a pākūwā maila ia mo'olelo a manakā hewa nō ho'i ka pepeiao i ka lohe mau 'ana i ia mea ho'okahi nō.
Inā he 'ōlelo 'ino loa kā Imus i 'eha ai ho'i ka na'au o ua mau wāhine lā, no ke aha lā i noke ai ka po'e kūkala nūhou i ka ho'opuka pinepine i ia 'ōlelo ho'okahi nō? Aia wale nō paha a ho'opuka 'ia e kekahi mea kūkala nūhou, lohe nā wāhine o Rutgers i ia 'ōlelo a Imus. A 'o ka lohe mau 'ana ma ia hope mai, ma kēlā me kēia kānela o ke kīwī, i mea ho'omāna'ona'o aha ia no kēlā mau wāhine e hau'oli ai? He mea wale nō ia e mau ai ka 'eha a me ke kaumaha o ka na'au.
Eia ka mea ho'okamani. Manomano a lehulehu nā leo e ho'ohalahala nei iā Imus. Ke ho'ohalahala nei lākou, ke ho'opuka aku nei i ia mau 'ōlelo a lākou e ho'ohalahala nei. Pehea lā e hewa ai i kekahi manawa a hewa 'ole ho'i i kekahi manawa? No'u wale iho nei nō, 'o ke ake kālā ke kumu i lilo ai kēia i nīnau na ka po'e waha'ōlelo o nā polokalamu kīwī e kūkākūkā nui ai. 'A'ole ia he nīnau no ka pono a me ka 'ole. Ho'okahi wale nō kumu i emi ai ka ho'opuka 'ia o ia mau hua'ōlelo, 'o ia ka luku 'ia o kēlā po'e haumāna ma Virginia Tech. Aia i laila nā ho'opili mea'ai i kēia manawa!
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
I hewa iä wai?
KAUAKUKALAHALE
Kerry Laiana Wong
Synopsis: If what Don Imus said was so reprehensible, why have the media been so enthusiastic about quoting him again and again ad nauseam? Is the report, in this case, somehow less harmful than the act itself?
'Auhea e nä wähine päkaukau i 'äpi'ipi'i ho'i ka lauoho, aloha mai käkou. E huikala mai i ko'u käkau 'ana i këlä mau hua'ölelo e kuhikuhi pololei ana iä 'oukou. 'A'ohe o'u mana'o ho'ohalahala i kä 'oukou 'oihana a i ke 'ano paha o ko 'oukou lauoho. 'O ka mana'o na'e o ua mau hua'ölelo lä ke unuhi 'ia ma ka 'ölelo Haole, 'o ia nö ke kumumana'o o nëia wahi kolamu a'u e pane'e aku nei i mua o ke äkea.
I këlä pule aku nei, a i ia pule aku paha, ua hele a nui ka hauwala'au ma nä polokalamu kükala nühou like 'ole o ke kïwï, e pili ana i kekahi mäpuna 'ölelo i ho'opuka 'ia e Don Imus, he waha'ölelo no kekahi polokalamu kükäkükä o ka lëkiö. E 'ölelo ana ua 'o Imus e pili ana i nä 'älapa wahine o ke kime pöhïna'i o Rutgers, a kapa akula 'o ia iä läkou he mau wähine ho'okamakama a 'äpi'ipi'i o ka lauoho (ma ka 'ölelo Haole na'e), a ua lilo i mea e kahu ai ka 'ena o ka po'e pä'ele a me nä wähine ho'i mai 'ö a 'ö o ka 'äina.
No'u iho, he hana hüpö këlä a he hewa ho'i i mua o nä pä'ele a me nä wähine o ka honua nei, a he mea nö ho'i ia e ho'opa'i 'ia ai kahi Imus. Eia mai na'e ka'u nïnau e häpai ai no kahi e ili ai ka hewa, 'o ia ho'i, penei: I hewa iä wai? 'A'ole 'o Imus ho'okahi wale nö kai ho'opuka i ia mau 'ölelo küamuamu. Iä ia nö a ho'opuka aku i käna mau hua'ölelo, 'o ke kuku'i koke akula nö ia o ka lono mai 'ö a 'ö, 'o ia nö 'oe 'o ka hölapu 'ana o ke ahi, a ua ho'opuka alapine 'ia, ma ke 'ano he puana'ï, e këlä me këia mea kükala nühou a päküwä maila ia mo'olelo a manakä hewa nö ho'i ka pepeiao i ka lohe mau 'ana i ia mea ho'okahi nö.
Inä he 'ölelo 'ino loa kä Imus i 'eha ai ho'i ka na'au o ua mau wähine lä, no ke aha lä i noke ai ka po'e kükala nühou i ka ho'opuka pinepine i ia 'ölelo ho'okahi nö? Aia wale nö paha a ho'opuka 'ia e kekahi mea kükala nühou, lohe nä wähine o Rutgers i ia 'ölelo a Imus. A 'o ka lohe mau 'ana ma ia hope mai, ma këlä me këia känela o ke kïwï, i mea ho'omäna'ona'o aha ia no këlä mau wähine e hau'oli ai? He mea wale nö ia e mau ai ka 'eha a me ke kaumaha o ka na'au.
Eia ka mea ho'okamani. Manomano a lehulehu nä leo e ho'ohalahala nei iä Imus. Ke ho'ohalahala nei läkou, ke ho'opuka aku nei i ia mau 'ölelo a läkou e ho'ohalahala nei. Pehea lä e hewa ai i kekahi manawa a hewa 'ole ho'i i kekahi manawa? No'u wale iho nei nö, 'o ke ake kälä ke kumu i lilo ai këia i nïnau na ka po'e waha'ölelo o nä polokalamu kïwï e kükäkükä nui ai. 'A'ole ia he nïnau no ka pono a me ka 'ole. Ho'okahi wale nö kumu i emi ai ka ho'opuka 'ia o ia mau hua'ölelo, 'o ia ka luku 'ia o këlä po'e haumäna ma Virginia Tech. Aia i laila nä ho'opili mea'ai i këia manawa!
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|