He Paiha'akei Lähui anei?
Synopsis: Does using the word "Haole" constitute evidence of racist beliefs?
KAUAKÜKALAHALE
Laiana Wong
'AUHEA 'OE e ka ', ka Mahi, ka Palena, ka Haole, ka Päkë, Ke Kepanï, ka Pilipino, ka Pukikï, a me ia hoa aku ia hoa aku o ka 'ölelo Hawai'i. Aloha mai käkou. 'Eä, mai noho a kuhihewa mai he mana'o loko 'ino ko 'one'i no ko'u kuhi pololei aku iä 'oe ma o ka inoa lä o kou lähui. 'A'ohe wahi mana'o küamuamu i laila. 'A'ohe wahi 'ano o ka ho'okae 'ili a ho'okae lähui paha. He kuhi wale aku nö ia iä 'oe ma o kahi welo e 'ike 'ia ai 'oe he kanaka no kekahi lähui. He mea ma'a mau ke kuhi 'ana i kekahi kanaka ma o kona lähui. Inähea i lilo ai ia mea he hewa, a he hana paiha'akei lähui ho'i?
Ua kuku'i maila ka lono no ka pepehi 'ia 'ana 'elua pule aku nei o 'elua Haole e kekahi mau Hawai'i ma Waikele. 'O ka nui o ka inaina o ua mau Hawai'i lä (he kanaka a me käna keiki) i ka ho'oku'i 'ia mai o ko läua ka'a e ua po'e Haole lä (he pü'ali koa a me käna wahine), lele kämoko akula läua nei ma luna o ua mau Haole lä me ka pepehi aku nö a pau ka no'ono'o. I ia lele 'ana ona, küamuamu akula ka 'öpio i nä Haole i ke kapa aku iä läua i ka "f---ing Haole". No ia mea nö ho'i, eia kekahi po'e ke häpai nei i ka mana'o he hana "racist" këia a i kumu küpono nö ho'i ia e ho'onui ai i ka 'o'ole'a o ka ho'opa'i 'ana.
He aha lä na'e ia mea he hana "racist"? 'O ka huhü anei kona mea e 'ike 'ia ai? 'O ka hua'ölelo paha? Ke mana'o nei nö paha kekahi po'e ë 'o ka ho'okae wale aku nö i kahi kanaka ma muli o kona lähui, 'o ia ihola nö ke 'ano o ia mea. No'u iho, aia ia mea 'o ka "racism" a mana'o'i'o kekahi kanaka ua hiki iä ia ke hö'oi'oi i kekahi kanaka ma muli o kona lähui. 'O ia ho'i, aia ka "racism" i ka paipai 'ana i ka mana'o e 'oi aku ke külana o kekahi lähui ma mua o kekahi. 'O ia ihola nö ke kumu i haku 'ia ai ka 'ölelo "paiha'akei lähui" no "racism". 'O ke kupu mai o ia ku'ia ma Waikele, na ka huhü ia i koikoi mai i këlä mau Hawai'i e pepehi i këlä Haole a me käna wahine, 'a'ole na ko läua lä lähui. Aloha nö ke kupu mai o këia hihia a me ka ho'opö'ino 'ia o këlä mau Haole. He hana hewa nö ia a he küpono nö paha ka ho'opa'i 'ia o ia mau Hawai'i. 'A'ole na'e ia he hana paiha'akei lähui.
Eia aku a eia mai, kuhi 'ia ka hua'ölelo "Haole" he hua'ölelo küpono 'ole o ka ho'opuka 'ana no kona 'ano ho'okae lähui. Kä! Na wai lä ia e ho'oholo no ke küpono a me ka 'ole o kahi hua'ölelo Hawai'i? I ka makahiki 1896, ua päpä 'ia ka 'ölelo Hawai'i 'a'ole e ho'opuka 'ia ma nä kula o Hawai'i nei. He hana paiha'akei lähui nö paha këlä ke no'ono'o a'e. 'A'ole na'e e hihi. Eia nö i këia mau lä a käkou e 'ike nei, ke hö'ähewa 'ia nei kahi po'e i ka hana "racist" no ka ho'opuka 'ana i kahi hua'ölelo Hawai'i. Auë kä ho'i ë! E ao käkou o päpä 'ia auane'i ka hua'ölelo "Haole" 'a'ole e ho'opuka hou 'ia ma këia hope aku!
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
He Paiha'akei Lähui anei?
Synopsis: Does using the word "Haole" constitute evidence of racist beliefs?
KAUAKÜKALAHALE
Laiana Wong
'AUHEA 'OE e ka ', ka Mahi, ka Palena, ka Haole, ka Päkë, Ke Kepanï, ka Pilipino, ka Pukikï, a me ia hoa aku ia hoa aku o ka 'ölelo Hawai'i. Aloha mai käkou. 'Eä, mai noho a kuhihewa mai he mana'o loko 'ino ko 'one'i no ko'u kuhi pololei aku iä 'oe ma o ka inoa lä o kou lähui. 'A'ohe wahi mana'o küamuamu i laila. 'A'ohe wahi 'ano o ka ho'okae 'ili a ho'okae lähui paha. He kuhi wale aku nö ia iä 'oe ma o kahi welo e 'ike 'ia ai 'oe he kanaka no kekahi lähui. He mea ma'a mau ke kuhi 'ana i kekahi kanaka ma o kona lähui. Inähea i lilo ai ia mea he hewa, a he hana paiha'akei lähui ho'i?
Ua kuku'i maila ka lono no ka pepehi 'ia 'ana 'elua pule aku nei o 'elua Haole e kekahi mau Hawai'i ma Waikele. 'O ka nui o ka inaina o ua mau Hawai'i lä (he kanaka a me käna keiki) i ka ho'oku'i 'ia mai o ko läua ka'a e ua po'e Haole lä (he pü'ali koa a me käna wahine), lele kämoko akula läua nei ma luna o ua mau Haole lä me ka pepehi aku nö a pau ka no'ono'o. I ia lele 'ana ona, küamuamu akula ka 'öpio i nä Haole i ke kapa aku iä läua i ka "f---ing Haole". No ia mea nö ho'i, eia kekahi po'e ke häpai nei i ka mana'o he hana "racist" këia a i kumu küpono nö ho'i ia e ho'onui ai i ka 'o'ole'a o ka ho'opa'i 'ana.
He aha lä na'e ia mea he hana "racist"? 'O ka huhü anei kona mea e 'ike 'ia ai? 'O ka hua'ölelo paha? Ke mana'o nei nö paha kekahi po'e ë 'o ka ho'okae wale aku nö i kahi kanaka ma muli o kona lähui, 'o ia ihola nö ke 'ano o ia mea. No'u iho, aia ia mea 'o ka "racism" a mana'o'i'o kekahi kanaka ua hiki iä ia ke hö'oi'oi i kekahi kanaka ma muli o kona lähui. 'O ia ho'i, aia ka "racism" i ka paipai 'ana i ka mana'o e 'oi aku ke külana o kekahi lähui ma mua o kekahi. 'O ia ihola nö ke kumu i haku 'ia ai ka 'ölelo "paiha'akei lähui" no "racism". 'O ke kupu mai o ia ku'ia ma Waikele, na ka huhü ia i koikoi mai i këlä mau Hawai'i e pepehi i këlä Haole a me käna wahine, 'a'ole na ko läua lä lähui. Aloha nö ke kupu mai o këia hihia a me ka ho'opö'ino 'ia o këlä mau Haole. He hana hewa nö ia a he küpono nö paha ka ho'opa'i 'ia o ia mau Hawai'i. 'A'ole na'e ia he hana paiha'akei lähui.
Eia aku a eia mai, kuhi 'ia ka hua'ölelo "Haole" he hua'ölelo küpono 'ole o ka ho'opuka 'ana no kona 'ano ho'okae lähui. Kä! Na wai lä ia e ho'oholo no ke küpono a me ka 'ole o kahi hua'ölelo Hawai'i? I ka makahiki 1896, ua päpä 'ia ka 'ölelo Hawai'i 'a'ole e ho'opuka 'ia ma nä kula o Hawai'i nei. He hana paiha'akei lähui nö paha këlä ke no'ono'o a'e. 'A'ole na'e e hihi. Eia nö i këia mau lä a käkou e 'ike nei, ke hö'ähewa 'ia nei kahi po'e i ka hana "racist" no ka ho'opuka 'ana i kahi hua'ölelo Hawai'i. Auë kä ho'i ë! E ao käkou o päpä 'ia auane'i ka hua'ölelo "Haole" 'a'ole e ho'opuka hou 'ia ma këia hope aku!
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|