Starbulletin.com
Kauakukalahale



Mākaukau? 'A'ole paha

KAUAKUKALAHALE
Kaleonahenahe Nacapoy

Synopsis: There are many problems that we, the people of Hawai'i, must face. However, it is when a big problem arises that we are left helpless, dependent solely on the aid and correction by the government and their commands. "What must we the people of Hawai'i do to change the insufficient state which the government of Hawai'i is in?"


'AUHEA 'oukou e nā hoa makamaka o Kauakūkalahale.

Nui nā pilikia o ke ao nei. Nui nā 'ino, nā kalaima, nā ulia ka'a a me ia pilikia aku, ia pilikia aku. 'O ka mea na'e e uluhua ai ka no'ono'o, i ka pilikia nui nō a hiki mai, 'a'ole mākaukau loa ke aupuni o Hawai'i no ka hana wikiwiki 'ana i kekahi mea kōkua nui. Kali kākou 'o ka ho'opololei 'ana o ke aupuni i ia 'ano hihia akā, 'o ka hopena, 'o ia nō nā kānaka o ke kali 'ana mai a luhi ke kino a 'eha ke po'o. No laila, i aha auane'i kā kākou mea e ho'ololi ai i ke 'ano (mākaukau 'ole) o ia aupuni o Hawai'i?

I ka mahina 'o Kepakemapa, aia nō kākou ke hana akula i kā kākou mau hana. Ma kahi o ka hola 'ekolu o ka 'auinalā, hele kekahi kalaka nui pū'ali koa 'Amelika i ke alaloa 'o H-1 e ho'i ai i kahi pū'alikoa. I ko ke kalaka nui ho'iho'i 'ana i kekahi mea ho'okūkulu, ho'oku'i akula kēia kalaka nui i kekahi uapo li'ili'i ma ia alaloa a hā'ule ihola nā mahele li'ili'i o ia uapo i lalo. 'Ike akula nā kānaka o ke kalaiwa 'ana i kēia mea a pono nō kekahi o lākou e kīkī'alo mai i kēia mau hakina e hā'ule ana. No kekahi kāne ma ua wahi lā, ua nānā pono 'o ia i ke aniani o kona ka'a a 'o nā māka'i a'e ho'i kēia o ka hō'ea koke 'ana mai i ia wahi pilikia a ma hope 'o kā ka māka'i ho'opa'a akula nō ia i kahi o ua wahi uapo nei. Eia nō ka ho'omaka 'ana o ka pilikia nui. Ha'alele maila nā kānaka i ko lākou wahi pono'ī mai ke kaona 'o Honolulu me ka mana'o e hiki koke ana i ka hale a 'a'ole na'e lākou i hō'ea i ko lākou hale a hala nā hola 'eono a 'oi. Noho ua mau kānaka lā ma ke komohana a i 'ole ka 'ākau o ka mokupuni 'o O'ahu. Ua pa'a loa nā ka'a a pau e holo ana ma ia alaloa. Hele 'oko'a kekahi mau kānaka a puni ka mokupuni ma ka 'ao'ao Ko'olau Loa a hiki i 'Ewa a i Wai'anae ho'i i nā kūlanakauhale o laila e la'a 'o Kapolei, 'o Nānākuli a me ia kūlanakauhale aku, ia kūlanakauhale aku. 'A'ole i wehe hou 'ia ke alaloa a i ka puka hou 'ana mai o kekahi lā. He 'umikūmākolu paha hola ma hope o ka ho'oku'i 'ia 'ana o ka uapo li'ili'i. I aha auane'i kā kākou mea e ho'ololi ai i ke 'ano mākaukau 'ole o ia aupuni o Hawai'i?

I ka mahina 'o 'Okakopa, he ōla'i ko ka 'āina. Ua pau ka uila i nā wahi a pau o ka moku'āina holo'oko'a no 'eono a 'oi hola. Eia nā kānaka ke kali nei i ka ho'i hou 'ana mai o ka uila akā na'e, 'a'ole nō i loa'a no ka manawa lō'ihi loa. No kekahi mau kānaka, ho'okahi lā o ko lākou kali 'ana. Hele honua nā kānaka maka'u loa i nā hale kū'ai nui i mea e kū'ai mai ai i nā mea kōkua i ka wā 'ino a i 'ole ka wā pilikia nui.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


BACK TO TOP


Mäkaukau? 'A'ole paha

KAUAKUKALAHALE
Kaleonahenahe Nacapoy

Synopsis: There are many problems that we, the people of Hawai'i, must face. However, it is when a big problem arises that we are left helpless, dependent solely on the aid and correction by the government and their commands. "What must we the people of Hawai'i do to change the insufficient state which the government of Hawai'i is in?"


'AUHEA 'oukou e nä hoa makamaka o Kauakükalahale.

Nui nä pilikia o ke ao nei. Nui nä 'ino, nä kalaima, nä ulia ka'a a me ia pilikia aku, ia pilikia aku. 'O ka mea na'e e uluhua ai ka no'ono'o, i ka pilikia nui nö a hiki mai, 'a'ole mäkaukau loa ke aupuni o Hawai'i no ka hana wikiwiki 'ana i kekahi mea kökua nui. Kali käkou 'o ka ho'opololei 'ana o ke aupuni i ia 'ano hihia akä, 'o ka hopena, 'o ia nö nä känaka o ke kali 'ana mai a luhi ke kino a 'eha ke po'o. No laila, i aha auane'i kä käkou mea e ho'ololi ai i ke 'ano (mäkaukau 'ole) o ia aupuni o Hawai'i?

I ka mahina 'o Kepakemapa, aia nö käkou ke hana akula i kä käkou mau hana. Ma kahi o ka hola 'ekolu o ka 'auinalä, hele kekahi kalaka nui pü'ali koa 'Amelika i ke alaloa 'o H-1 e ho'i ai i kahi pü'alikoa. I ko ke kalaka nui ho'iho'i 'ana i kekahi mea ho'okükulu, ho'oku'i akula këia kalaka nui i kekahi uapo li'ili'i ma ia alaloa a hä'ule ihola nä mahele li'ili'i o ia uapo i lalo. 'Ike akula nä känaka o ke kalaiwa 'ana i këia mea a pono nö kekahi o läkou e kïkï'alo mai i këia mau hakina e hä'ule ana. No kekahi käne ma ua wahi lä, ua nänä pono 'o ia i ke aniani o kona ka'a a 'o nä mäka'i a'e ho'i këia o ka hö'ea koke 'ana mai i ia wahi pilikia a ma hope 'o kä ka mäka'i ho'opa'a akula nö ia i kahi o ua wahi uapo nei. Eia nö ka ho'omaka 'ana o ka pilikia nui. Ha'alele maila nä känaka i ko läkou wahi pono'ï mai ke kaona 'o Honolulu me ka mana'o e hiki koke ana i ka hale a 'a'ole na'e läkou i hö'ea i ko läkou hale a hala nä hola 'eono a 'oi. Noho ua mau känaka lä ma ke komohana a i 'ole ka 'äkau o ka mokupuni 'o O'ahu. Ua pa'a loa nä ka'a a pau e holo ana ma ia alaloa. Hele 'oko'a kekahi mau känaka a puni ka mokupuni ma ka 'ao'ao Ko'olau Loa a hiki i 'Ewa a i Wai'anae ho'i i nä külanakauhale o laila e la'a 'o Kapolei, 'o Nänäkuli a me ia külanakauhale aku, ia külanakauhale aku. 'A'ole i wehe hou 'ia ke alaloa a i ka puka hou 'ana mai o kekahi lä. He 'umikümäkolu paha hola ma hope o ka ho'oku'i 'ia 'ana o ka uapo li'ili'i. I aha auane'i kä käkou mea e ho'ololi ai i ke 'ano mäkaukau 'ole o ia aupuni o Hawai'i?

I ka mahina 'o 'Okakopa, he öla'i ko ka 'äina. Ua pau ka uila i nä wahi a pau o ka moku'äina holo'oko'a no 'eono a 'oi hola. Eia nä känaka ke kali nei i ka ho'i hou 'ana mai o ka uila akä na'e, 'a'ole nö i loa'a no ka manawa lö'ihi loa. No kekahi mau känaka, ho'okahi lä o ko läkou kali 'ana. Hele honua nä känaka maka'u loa i nä hale kü'ai nui i mea e kü'ai mai ai i nä mea kökua i ka wä 'ino a i 'ole ka wä pilikia nui.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



BACK TO TOP
© Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com
Tools




E-mail City Desk