Kulu ka Waimaka
Noelani Arista & Māhealani Wong
Synopsis: This is another tribute mourning the passing of our beloved kupuna, 'Anakala Eddie Kaanana.
Miha lanaau i kua ka lani i ka newa 'ana
Māewa 'aui 'ana kaha iho nei li'uli'u
Ka welo 'ana iho nei leina aku nalowale
Ua hele 'oe i ke ala ma'awe'ula a Kanaloa
I ke ala ho'i 'ole mai
Pā mai ka leo nahenahe me he wai kahe lā
'O ia wai 'ono a ka manu i mūkīkī ai
He wai kamaha'o ho'āno 'ia no nā kau a kau
Ano wale nō kou aloha iā mākou
Ku'u kupuna i ka lā wela o Kawaihae
Nāhaehae ke aloha i loko kani i ka iwi hilo
Ku'u kupuna i ka pō loa pōhō'aumoe o Kona la'i ē
I ka hōkū welo i ka lani ākea
Nānā ua huli ka pewa o ka i'a
A lalawe ke aloha ho'i i Miloli'i
Ku'u kupuna kū, kū ka lā i ka lolo
He ho'oikaika iā mākou i uka o Pu'ukoholā ma ke kua i kai ke ko'a manō
Manomano ka 'ikena a ka
Hawai'i i ola iā 'oe, e ku'u kupuna Kaanana
Aloha ho'i 'oe.
Ma loko o ka lekauila a nā mea haku o ia kanikau e kau maila ma luna (Noelani mā lāua me Māhealani), ua wehewehe 'ia ke kumu i kupu mai ai ka mana'o o kekahi mau lālani o ia mele. I kēlā makahiki aku nei, ua hele pū 'o 'Anakala me ko lāua lā hālau, Na Waa Lalani Kahuna o Puukohola a me Halau Mele, ma lalo o Kumu Lake, i Pu'ukoholā no ka mālama 'ana i kekahi mau hana ho'ohiwahiwa ma ka heiau. 'O ka wela loa o ka lā ma laila, e kū pono ana i ka lolo, komo ka hopohopo no ke olakino o 'Anakala, a no ia mea, nīnau akula kekahi o lākou iā ia inā he mea maika'i paha, 'a'ole paha, kona kū 'ana a lō'ihi i lalo o ka lā wela o Kawaihae. 'O kona pane maila nō ia ē he hana ia na ka po'e Hawai'i e hō'ike aku ai i ko lākou ikaika, a me ka 'ole paha.
He hana ma'a mau i ka hālau ke kūkulu 'ana i kahi lele no ka ho'okupu 'ana o ka lehulehu i ke alo ali'i, a ho'onaninani nō ho'i lākou i kahi pā hula i ka pō, i wahi ho'i no lākou e ho'onanea ai ma ka nānā i ka lani. A ma ia wahi hālona, 'a'ole nō e nele ka 'ike 'ia o ka hōkū welo!
Eia hou kekahi hāli'ali'a a Noelani i ho'ouna mai ai no 'Anakala. I ko lāua launa mua 'ana me ia, he huaka'i kēlā i Maui a ua pāpā 'ia ka 'ōlelo haole 'a'ole e ho'opuka 'ia ma laila. He haumāna ua 'o Noelani i ia manawa i ka papa 'ōlelo Hawai'i makahiki 'ekolu, a ma ia huaka'i nō i ho'omaka ai ka puka 'ana o ka leo Hawai'i o ua haumāna nei. He ikaika kākau a heluhelu wale nō ho'i kona ma mua o ia huaka'i. Pēia ho'i ka mo'olelo o nā haum"na he nui i hele pū me 'Anakala ma ia mau huaka'i. Wahi a Noelani, he leo nahenahe nō ka leo o 'Anakala a he kohu wai kahe lā nō ho'i ke lohe aku.
'Eā, e ku'u po'e makamaka heluhelu e noho kaumaha nei. 'A'ohe e kau palena 'ia ka wā e kani ai ka leo uē no ka hala 'ana o ka mea aloha. Inā nō e kupu mai ka mana'o e kākau i kahi hoālohaloha no 'Anakala, e kākau 'ia mai nō! Na māua nō ia e pa'i aku.
--LH
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
Kulu ka Waimaka
Noelani Arista & Mähealani Wong
Synopsis: This is another tribute mourning the passing of our beloved kupuna, 'Anakala Eddie Kaanana.
Miha lanaau i kua ka lani i ka newa 'ana
Mäewa 'aui 'ana kaha iho nei li'uli'u
Ka welo 'ana iho nei leina aku nalowale
Ua hele 'oe i ke ala ma'awe'ula a Kanaloa
I ke ala ho'i 'ole mai
Pä mai ka leo nahenahe me he wai kahe lä
'O ia wai 'ono a ka manu i mükïkï ai
He wai kamaha'o ho'äno 'ia no nä kau a kau
Ano wale nö kou aloha iä mäkou
Ku'u kupuna i ka lä wela o Kawaihae
Nähaehae ke aloha i loko kani i ka iwi hilo
Ku'u kupuna i ka pö loa pöhö'aumoe o Kona la'i ë
I ka hökü welo i ka lani äkea
Nänä ua huli ka pewa o ka i'a
A lalawe ke aloha ho'i i Miloli'i
Ku'u kupuna kü, kü ka lä i ka lolo
He ho'oikaika iä mäkou i uka o Pu'ukoholä ma ke kua i kai ke ko'a manö
Manomano ka 'ikena a ka
Hawai'i i ola iä 'oe, e ku'u kupuna Kaanana
Aloha ho'i 'oe.
Ma loko o ka lekauila a nä mea haku o ia kanikau e kau maila ma luna (Noelani mä läua me Mähealani), ua wehewehe 'ia ke kumu i kupu mai ai ka mana'o o kekahi mau lälani o ia mele. I këlä makahiki aku nei, ua hele pü 'o 'Anakala me ko läua lä hälau, Na Waa Lalani Kahuna o Puukohola a me Halau Mele, ma lalo o Kumu Lake, i Pu'ukoholä no ka mälama 'ana i kekahi mau hana ho'ohiwahiwa ma ka heiau. 'O ka wela loa o ka lä ma laila, e kü pono ana i ka lolo, komo ka hopohopo no ke olakino o 'Anakala, a no ia mea, nïnau akula kekahi o läkou iä ia inä he mea maika'i paha, 'a'ole paha, kona kü 'ana a lö'ihi i lalo o ka lä wela o Kawaihae. 'O kona pane maila nö ia ë he hana ia na ka po'e Hawai'i e hö'ike aku ai i ko läkou ikaika, a me ka 'ole paha.
He hana ma'a mau i ka hälau ke kükulu 'ana i kahi lele no ka ho'okupu 'ana o ka lehulehu i ke alo ali'i, a ho'onaninani nö ho'i läkou i kahi pä hula i ka pö, i wahi ho'i no läkou e ho'onanea ai ma ka nänä i ka lani. A ma ia wahi hälona, 'a'ole nö e nele ka 'ike 'ia o ka hökü welo!
Eia hou kekahi häli'ali'a a Noelani i ho'ouna mai ai no 'Anakala. I ko läua launa mua 'ana me ia, he huaka'i këlä i Maui a ua päpä 'ia ka 'ölelo haole 'a'ole e ho'opuka 'ia ma laila. He haumäna ua 'o Noelani i ia manawa i ka papa 'ölelo Hawai'i makahiki 'ekolu, a ma ia huaka'i nö i ho'omaka ai ka puka 'ana o ka leo Hawai'i o ua haumäna nei. He ikaika käkau a heluhelu wale nö ho'i kona ma mua o ia huaka'i. Pëia ho'i ka mo'olelo o nä haum"na he nui i hele pü me 'Anakala ma ia mau huaka'i. Wahi a Noelani, he leo nahenahe nö ka leo o 'Anakala a he kohu wai kahe lä nö ho'i ke lohe aku.
'Eä, e ku'u po'e makamaka heluhelu e noho kaumaha nei. 'A'ohe e kau palena 'ia ka wä e kani ai ka leo uë no ka hala 'ana o ka mea aloha. Inä nö e kupu mai ka mana'o e käkau i kahi hoälohaloha no 'Anakala, e käkau 'ia mai nö! Na mäua nö ia e pa'i aku.
--LH
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|