Starbulletin.com
Kauakukalahale



E Kanono Ka Ho'opa'i

Synopsis: The punishment for grave robbing needs to be severe.


Aloha mai kākou e nā makamaka heluhelu a me nā makamaka puni nūhou. 'O kahi mea hou o ka 'āina, 'o ia ka ho'opi'i 'ia 'ana o nā kānaka 'aihue moepū a me ka iwi kupuna ho'i. Ke 'ole ka mea kākau e kuhihewa, ua lohe 'ia ma ke kūkala nūhou, he ho'okahi wale nō makahiki ka lō'ihi o ka noho pa'ahao 'ana, 'o ia ka ho'opa'i o ua mau kānaka 'aihue lā. 'Eā, he ho'opa'i ia e a'o ai kānaka, 'a'ole e hana pēlā ma kēia hope aku? 'A'ole kā. He mea 'ole ia hopena. Inā he kanono ka ho'opa'i, he mea ia e no'ono'o pono ai ke kanaka ma mua o ka ho'okō 'ana aku i kahi hana lapuwale.

E kanono ka ho'opa'i. 'O ia ka mea e pono ai. E nīnau mai paha kekahi, "He aha ka ho'opa'i kūpono?" Eia mai kahi mana'o, e noho pa'ahao ua kolohe lā a pau kona ola. Kā! 'A'ole paha ia he ho'opa'i kanono. E aho paha kona noho pa'ahao 'ana he 5 makahiki...A ke puka mai 'o ia, e 'eli aku 'o ia i nā hē o kona 'ohana a me kona mau kūpuna a kū'ai aku i ia mau mea. [He keu ka 'īhepa!] E huikala mai nō i kou mea kākau no ke kākau 'ana i ia mea māna'ona'o, kūpono 'ole. Akā, inā hana ua kolohe lā pēlā, e 'ike auane'i paha 'o ia i ka 'i'o o kona hewa.

A eia mai kahi ho'opa'i kūpono no ke kanaka 'aihue moepū a iwi kupuna paha, ke pau kona wā noho pa'ahao, e kipaku 'ia 'o ia, 'a'ole 'o ia e ho'i iki mai i Hawai'i nei. 'O ka mea paha kēia e hau'oli ai nā kānaka no ka mea, 'a'ole e hiki i ua kolohe lā ke ho'opilikia hou mai.

'O ka mea nui paha, 'o ia ka ho'omaopopo 'ia 'ana o ka lehulehu, he mea kū loa i ka hewa ka 'aihue 'ana i ka moepū a me ka iwi kupuna, he kalaima e huikala 'ole 'ia ai ke kanaka, a he kalaima ho'i ia e kanono ai ka ho'opa'i. No ke aha i mana'o ai ia mau kānaka lapuwale 2, he hiki iā lāua ke 'a'e aku i ke ana kahi i kanu 'ia ai nā moepū a lawe aku e like me ko lāua makemake. He keu a ka no'ono'o 'ole. 'O ia ihola ka mana'o nui o kēia mo'olelo nei i 'ike 'oukou.

Mahalo iā 'oukou e nā lālā o Hui Mālama I Nā Kūpuna o Hawai'i Nei no kā 'oukou hana.


Ola Nā Iwi

Synopsis: Ola Nā Iwi, a benefit concert, will be held at Andrews Amphitheater at the University of Hawai'i at Mānoa, April 13. Doors open at 4:30 pm. $10 pre-sale, $15 at the door.

'Auhea 'oukou e nā kānaka aloha kupuna, e naue aku i ke kahua hana keaka 'o Andrews ma ke Kulanui o Hawai'i ma Mānoa i kēia Pō'ahā, ka lā 13 o 'Apelila. He 'aha mele ke mālama 'ia ana, a he 'aha mele ia e lohe 'ia ai nā mele like 'ole e ho'onanea ai a e a'o ai ho'i i nā mea e pili ana i nā iwi kupuna a me nā pilikia e 'ike 'ia nei i kēia mau lā.

E wehe 'ia ka 'īpuka i ka hola 4:30 o ka 'auinalā. He mau hui maika'i ke hīmeni a ho'okani ana i ia ahiahi. 'O Ooklah The Moc, 'o Kamau, 'o Kupa 'Āina a 'o Paula Fuga And The One Love Ohana.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.

E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


BACK TO TOP


E Kanono Ka Ho'opa'i

Synopsis: The punishment for grave robbing needs to be severe.


Aloha mai käkou e nä makamaka heluhelu a me nä makamaka puni nühou. 'O kahi mea hou o ka 'äina, 'o ia ka ho'opi'i 'ia 'ana o nä känaka 'aihue moepü a me ka iwi kupuna ho'i. Ke 'ole ka mea käkau e kuhihewa, ua lohe 'ia ma ke kükala nühou, he ho'okahi wale nö makahiki ka lö'ihi o ka noho pa'ahao 'ana, 'o ia ka ho'opa'i o ua mau känaka 'aihue lä. 'Eä, he ho'opa'i ia e a'o ai känaka, 'a'ole e hana pëlä ma këia hope aku? 'A'ole kä. He mea 'ole ia hopena. Inä he kanono ka ho'opa'i, he mea ia e no'ono'o pono ai ke kanaka ma mua o ka ho'okö 'ana aku i kahi hana lapuwale.

E kanono ka ho'opa'i. 'O ia ka mea e pono ai. E nïnau mai paha kekahi, "He aha ka ho'opa'i küpono?" Eia mai kahi mana'o, e noho pa'ahao ua kolohe lä a pau kona ola. Kä! 'A'ole paha ia he ho'opa'i kanono. E aho paha kona noho pa'ahao 'ana he 5 makahiki...A ke puka mai 'o ia, e 'eli aku 'o ia i nä hë o kona 'ohana a me kona mau küpuna a kü'ai aku i ia mau mea. [He keu ka 'ïhepa!] E huikala mai nö i kou mea käkau no ke käkau 'ana i ia mea mäna'ona'o, küpono 'ole. Akä, inä hana ua kolohe lä pëlä, e 'ike auane'i paha 'o ia i ka 'i'o o kona hewa.

A eia mai kahi ho'opa'i küpono no ke kanaka 'aihue moepü a iwi kupuna paha, ke pau kona wä noho pa'ahao, e kipaku 'ia 'o ia, 'a'ole 'o ia e ho'i iki mai i Hawai'i nei. 'O ka mea paha këia e hau'oli ai nä känaka no ka mea, 'a'ole e hiki i ua kolohe lä ke ho'opilikia hou mai.

'O ka mea nui paha, 'o ia ka ho'omaopopo 'ia 'ana o ka lehulehu, he mea kü loa i ka hewa ka 'aihue 'ana i ka moepü a me ka iwi kupuna, he kalaima e huikala 'ole 'ia ai ke kanaka, a he kalaima ho'i ia e kanono ai ka ho'opa'i. No ke aha i mana'o ai ia mau känaka lapuwale 2, he hiki iä läua ke 'a'e aku i ke ana kahi i kanu 'ia ai nä moepü a lawe aku e like me ko läua makemake. He keu a ka no'ono'o 'ole. 'O ia ihola ka mana'o nui o këia mo'olelo nei i 'ike 'oukou.

Mahalo iä 'oukou e nä lälä o Hui Mälama I Nä Küpuna o Hawai'i Nei no kä 'oukou hana.


Ola Nä Iwi

Synopsis: Ola Nä Iwi, a benefit concert, will be held at Andrews Amphitheater at the University of Hawai'i at Mänoa, April 13. Doors open at 4:30 pm. $10 pre-sale, $15 at the door.

'Auhea 'oukou e nä känaka aloha kupuna, e naue aku i ke kahua hana keaka 'o Andrews ma ke Kulanui o Hawai'i ma Mänoa i këia Pö'ahä, ka lä 13 o 'Apelila. He 'aha mele ke mälama 'ia ana, a he 'aha mele ia e lohe 'ia ai nä mele like 'ole e ho'onanea ai a e a'o ai ho'i i nä mea e pili ana i nä iwi kupuna a me nä pilikia e 'ike 'ia nei i këia mau lä.

E wehe 'ia ka 'ïpuka i ka hola 4:30 o ka 'auinalä. He mau hui maika'i ke hïmeni a ho'okani ana i ia ahiahi. 'O Ooklah The Moc, 'o Kamau, 'o Kupa 'Äina a 'o Paula Fuga And The One Love Ohana.



Online Resources:
» Ulukau.org
» Hawaiian-English Dictionary

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.

E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)


Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



BACK TO TOP
© Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com
Tools




E-mail City Desk