No Ia Mea He Moepū, E Ho'i Nō I Ka Piko
Synopsis: The struggle of a culture to know whether and when it is healthy and appropriate to evolve away from certain traditional beliefs, values, and practices (continuation of last week's story).
(Ho'omau 'ia)
Ma ko kākou 'ano 'ōiwi, pono nō ho'i kākou e nīnau mai iā kākou iho inā ua 'oi aku ka waiwai o ka mea i pa'a ma ka lima i mea a'o mo'omeheu na nā keiki a i 'ole ia, ua lawa pono ke kālele ma luna o ka mana'o no ke aloha kūpuna, 'a'ole ho'i e maha'oi, 'a'ole ho'i e lawe i kā lākou mau mea? Hiki anei ke ola ka mo'omeheu me ka loa'a 'ole o ka moepū? He Hawai'i anei nō ko kākou mauli i ka wā e hiki mai ana ke maha'oi a hana 'ino 'ole 'ia ia mau ilina kapu o nā kūpuna? 'Ae. 'O ia nō ho'i. E hana 'ino 'ia anei ko ka wā kahiko i mea e Hawai'i ai kākou i kēia wā 'ānō? 'A'ole loa.
E aho nō ke kālele 'ana ma luna o nā mana'o o ka wā kahiko, ka ho'opili 'ana mai me ko kēia wā, a me ke a'o maika'i 'ana i nā kamali'i a pa'a pono ka 'ike. Pēlā nō ho'i e mālama 'ia ai nā iwi kūpuna a me kā lākou moepū. 'O ko kākou wā kūpono nō ho'i kēia e ho'omaopopo ai, e ho'i ai ho'i i ka piko no kēia nīnau no ka moepū. E like me nā iwi kūpuna, eia a'e kekahi mana'o e kāpae 'ole 'ia ma ka 'ao'ao. No ka pono o ko kākou mau kūpuna, kākou iho a me nā pulapula aloha e ulu mai ana, e ne'epapa aku me ka mana'o pa'a a mālamalama. Ola nō ho'i nā iwi.
Huliamahi Kānaka
Kūpopou
Synopsis: A rally at Bachman Hall that focused on several issues.
'Ākoakoa aku nei nā kumu, nā haumāna, a me nā 'ohana ma ka Hale 'o Bachman i ka Pō'akolu nei, he hālāwai hō'eu'eu ia i mea e hō'ike ai i ka mana'o kū'ē i nā hana like 'ole a ke Kula Nui o Hawai'i e hana nei a e hana 'ole nei nō ho'i.
'O kekahi mea a nā kānaka i 'ākoakoa e kū'ē nei, 'o ia ke Kikowaena Noi'i Pili Kula Nui (UARC). Ha'i 'ōlelo 'o Manu Ka'iama, me ka 'ōlelo 'ana mai, ke hō'ole nei ke kaiāulu i ka UARC. Hō'ole mai ka 'Aha 'o Kūali'i, ka 'Aha 'o Pūko'a a pēlā pū me ka 'Aha Senate o ka 'āuna polopeka o ke Kula Nui o Hawai'i ma Mānoa, a 'o Denise Konan, ke po'o nui ho'i o Mānoa, kekahi.
'O kekahi mea e kū'ē 'ia nei, 'o ia ka ho'okumu 'ana i palapala ho'okuleana ma kekahi mau 'ano kalo 'ekolu.
Hau'oli ka na'au i ka 'ike 'ana i nā kānaka he nui ma laila, a pēlā pū me nā haumāna o Hālau Kū Mana me nā leo ikaika e nākolo aku ana.
'O kekahi mea i ho'oulu 'ia ai nā kānaka, 'o ia nā mele a Hanohano Na'ehu i ho'opuka ai ma kāna ha'i 'ōlelo. He mea nō ia i pohā mai ai nā leo kāko'o o ke anaina.
He mau mea nui hou i kama'ilio iki 'ia ma ia lā, 'o ia ke 'ano o nā hale noho haumāna a me nā pono o nā haumāna e noho akula ma laila.
E ho'olono ana paha nā luna o ke Kula Nui o Hawai'i? Pehea lā lākou? 'A'ohe paha he lohe o ko lākou mau pepeiao huluhulu?
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.
E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
BACK TO TOP
No Ia Mea He Moepü, E Ho'i Nö I Ka Piko
Synopsis: The struggle of a culture to know whether and when it is healthy and appropriate to evolve away from certain traditional beliefs, values, and practices (continuation of last week's story).
(Ho'omau 'ia)
Ma ko käkou 'ano 'öiwi, pono nö ho'i käkou e nïnau mai iä käkou iho inä ua 'oi aku ka waiwai o ka mea i pa'a ma ka lima i mea a'o mo'omeheu na nä keiki a i 'ole ia, ua lawa pono ke kälele ma luna o ka mana'o no ke aloha küpuna, 'a'ole ho'i e maha'oi, 'a'ole ho'i e lawe i kä läkou mau mea? Hiki anei ke ola ka mo'omeheu me ka loa'a 'ole o ka moepü? He Hawai'i anei nö ko käkou mauli i ka wä e hiki mai ana ke maha'oi a hana 'ino 'ole 'ia ia mau ilina kapu o nä küpuna? 'Ae. 'O ia nö ho'i. E hana 'ino 'ia anei ko ka wä kahiko i mea e Hawai'i ai käkou i këia wä 'änö? 'A'ole loa.
E aho nö ke kälele 'ana ma luna o nä mana'o o ka wä kahiko, ka ho'opili 'ana mai me ko këia wä, a me ke a'o maika'i 'ana i nä kamali'i a pa'a pono ka 'ike. Pëlä nö ho'i e mälama 'ia ai nä iwi küpuna a me kä läkou moepü. 'O ko käkou wä küpono nö ho'i këia e ho'omaopopo ai, e ho'i ai ho'i i ka piko no këia nïnau no ka moepü. E like me nä iwi küpuna, eia a'e kekahi mana'o e käpae 'ole 'ia ma ka 'ao'ao. No ka pono o ko käkou mau küpuna, käkou iho a me nä pulapula aloha e ulu mai ana, e ne'epapa aku me ka mana'o pa'a a mälamalama. Ola nö ho'i nä iwi.
Huliamahi Känaka
Küpopou
Synopsis: A rally at Bachman Hall that focused on several issues.
'Äkoakoa aku nei nä kumu, nä haumäna, a me nä 'ohana ma ka Hale 'o Bachman i ka Pö'akolu nei, he häläwai hö'eu'eu ia i mea e hö'ike ai i ka mana'o kü'ë i nä hana like 'ole a ke Kula Nui o Hawai'i e hana nei a e hana 'ole nei nö ho'i.
'O kekahi mea a nä känaka i 'äkoakoa e kü'ë nei, 'o ia ke Kikowaena Noi'i Pili Kula Nui (UARC). Ha'i 'ölelo 'o Manu Ka'iama, me ka 'ölelo 'ana mai, ke hö'ole nei ke kaiäulu i ka UARC. Hö'ole mai ka 'Aha 'o Küali'i, ka 'Aha 'o Püko'a a pëlä pü me ka 'Aha Senate o ka 'äuna polopeka o ke Kula Nui o Hawai'i ma Mänoa, a 'o Denise Konan, ke po'o nui ho'i o Mänoa, kekahi.
'O kekahi mea e kü'ë 'ia nei, 'o ia ka ho'okumu 'ana i palapala ho'okuleana ma kekahi mau 'ano kalo 'ekolu.
Hau'oli ka na'au i ka 'ike 'ana i nä känaka he nui ma laila, a pëlä pü me nä haumäna o Hälau Kü Mana me nä leo ikaika e näkolo aku ana.
'O kekahi mea i ho'oulu 'ia ai nä känaka, 'o ia nä mele a Hanohano Na'ehu i ho'opuka ai ma käna ha'i 'ölelo. He mea nö ia i pohä mai ai nä leo käko'o o ke anaina.
He mau mea nui hou i kama'ilio iki 'ia ma ia lä, 'o ia ke 'ano o nä hale noho haumäna a me nä pono o nä haumäna e noho akula ma laila.
E ho'olono ana paha nä luna o ke Kula Nui o Hawai'i? Pehea lä läkou? 'A'ohe paha he lohe o ko läkou mau pepeiao huluhulu?
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.
E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua, 'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
a i 'ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html
Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.
|