— ADVERTISEMENT —
Starbulletin.com



Kauakukalahale







Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



He Wahi
Mo‘olelo

Synopsis: Continuation of last week's story.

"Ia'u i ike ai i ka walu, hoomanao koke ae la au i na kanaka pono ewalu i hoopakeleia e ke Akua, i ka luku ana i ka honua me ke kai a Kahinalii, o ia o Noa, kana wahine, kana mau keikikane ekolu me ka lakou mau wahine. Ia'u i ike ai i ka eiwa, hoomanao ae la au i na lepera eiwa i hoolaia e ko kakou Haku, a i huli ole aku e hoomaikai Iaia. Ia'u i ike ai i ka umi, kau mai la imua o'u na manaolana o ke ola i na Kanawai he Umi o ke Akua, ka mea i haawiia mai ma ka lima o Mose iluna o na papa pohaku elua."

Ia'u i ike ai i ka Moikane (Kini), hoomanao ae la au i ka Moi Kiekie o ka Lani, o ia ke Akua Mana Loa. Ia'u i ike ai i ka Moiwahine (Wahine), hoomanao koke ae la au i ka Moiwahine o Seba, ka mea i hele mai e ike ia Solomona, oiai, he naauao kona elike me ko Solomona. Ua lawe pu mai oia he kanalima mau keikikane ame kanalima mau kaikamahine i hoaahuia lakou apau me ka lole keikikane, he mea hoi na ka Mo Solomona e hooho mai ai, owai la na keikikane ame na kaikamahine. Aka, hoouna aku la o Solomona e laweia mai i wai i mea holoi lima no lakou. Holoi iho la na kaikamahine i ko lakou mau lima a hiki loa i ke kuekue lima, a o na keikikane hoi, holoi iho la lakou ma ka peahi lima wale no, a maopopo iho la ia Solomona na keikikane ame na kaikamahine."

"Ua hoike mai nei oe i na pepa apau o ka pu-a, a koe hookahi," wahi a ke Kiaaina.

"Heaha la ia pepa?" wahi a ke koa.

"'O ka Oopa (Keaka)," wahi a ke Kiaaina.

"E hoike aku no au imua o kou kiekie i ke ano o ia pepa, ina aole oe e huhu ana."

"Aohe no au e huhu, ina aole oe e hoopili mai ana owau ua Oopa la," wahi a ke Kiaaina.

"O ka Oopa nui hookahi a'u e manao nei, o ia ka makai nana au i lawe mai nei imua ou."

"Pela paha," wahi a ke Kiaaina, "ina oia ka Oopa nui, ke manao nei au, oia ka hupo nui."

"Ia'u i helu ai i na kiko apau iloko o ka pu-a pepa hahau, ua loaa ia'u he Ekolou Haneri me Kanaono-kumamalima, o ia no hoi na la apau iloko o ka makahiki. Ia'u hoi i helu ai i ka nui o na pepa iloko o ka pu-a; ua loaa ia'u he Kanalima-kumamalua, o ia hoi ka nui o na hebedoma iloko o ka makahiki. Ua ike no hoi au he Umi-kumamalua mau pepa kii iloko o ka pu-a, o ia no hoi na malama he 12 iloko o ka makahiki. A i ka helu ana i na pepa pakahi o kela a me keia mahele iloko o ka pu-a, ua loaa ia'u he Umi-kumamakolu, o ia hoi na hebedoma he 13 iloko o ekolu mahina. Nolaila, ke ike nei kou kiekie, ua lilo ka pu-a pepa hahau i Baibala, i Alemanaka, a i buke pili Akua e ae.

Nolaila, no keia mau kumu kupono me ka naauao o kahi koa, ua hooku aku la ke Kiaaina me ke ahewa ole, me ke a'o ana aku iaia, mai hana hou aku ma ia ano iloko o ka halepule.

"O ka Iesu hoi i ka wahine i hoopii ia aku imua ona no ka hewa moekolohe, aole no au e ahewa aku ana ia oe, aka, o hele, mai hana hewa hou aku."





E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu

a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)



BACK TO TOP
|

Note: This version of the column is set in Unicode, which requires current Web-browser software (Netscape 7 or Internet Explorer 6 on most operating systems.) If the Hawaiian text below does not display properly, you may want to use the version coded for older browsers (above) instead.

He Wahi
Mo‘olelo

Synopsis: Continuation of last week's story.

"Ia'u i ike ai i ka walu, hoomanao koke ae la au i na kanaka pono ewalu i hoopakeleia e ke Akua, i ka luku ana i ka honua me ke kai a Kahinalii, o ia o Noa, kana wahine, kana mau keikikane ekolu me ka lakou mau wahine. Ia'u i ike ai i ka eiwa, hoomanao ae la au i na lepera eiwa i hoolaia e ko kakou Haku, a i huli ole aku e hoomaikai Iaia. Ia'u i ike ai i ka umi, kau mai la imua o'u na manaolana o ke ola i na Kanawai he Umi o ke Akua, ka mea i haawiia mai ma ka lima o Mose iluna o na papa pohaku elua."

Ia'u i ike ai i ka Moikane (Kini), hoomanao ae la au i ka Moi Kiekie o ka Lani, o ia ke Akua Mana Loa. Ia'u i ike ai i ka Moiwahine (Wahine), hoomanao koke ae la au i ka Moiwahine o Seba, ka mea i hele mai e ike ia Solomona, oiai, he naauao kona elike me ko Solomona. Ua lawe pu mai oia he kanalima mau keikikane ame kanalima mau kaikamahine i hoaahuia lakou apau me ka lole keikikane, he mea hoi na ka Mo Solomona e hooho mai ai, owai la na keikikane ame na kaikamahine. Aka, hoouna aku la o Solomona e laweia mai i wai i mea holoi lima no lakou. Holoi iho la na kaikamahine i ko lakou mau lima a hiki loa i ke kuekue lima, a o na keikikane hoi, holoi iho la lakou ma ka peahi lima wale no, a maopopo iho la ia Solomona na keikikane ame na kaikamahine."

"Ua hoike mai nei oe i na pepa apau o ka pu-a, a koe hookahi," wahi a ke Kiaaina.

"Heaha la ia pepa?" wahi a ke koa.

"'O ka Oopa (Keaka)," wahi a ke Kiaaina.

"E hoike aku no au imua o kou kiekie i ke ano o ia pepa, ina aole oe e huhu ana."

"Aohe no au e huhu, ina aole oe e hoopili mai ana owau ua Oopa la," wahi a ke Kiaaina.

"O ka Oopa nui hookahi a'u e manao nei, o ia ka makai nana au i lawe mai nei imua ou."

"Pela paha," wahi a ke Kiaaina, "ina oia ka Oopa nui, ke manao nei au, oia ka hupo nui."

"Ia'u i helu ai i na kiko apau iloko o ka pu-a pepa hahau, ua loaa ia'u he Ekolou Haneri me Kanaono-kumamalima, o ia no hoi na la apau iloko o ka makahiki. Ia'u hoi i helu ai i ka nui o na pepa iloko o ka pu-a; ua loaa ia'u he Kanalima-kumamalua, o ia hoi ka nui o na hebedoma iloko o ka makahiki. Ua ike no hoi au he Umi-kumamalua mau pepa kii iloko o ka pu-a, o ia no hoi na malama he 12 iloko o ka makahiki. A i ka helu ana i na pepa pakahi o kela a me keia mahele iloko o ka pu-a, ua loaa ia'u he Umi-kumamakolu, o ia hoi na hebedoma he 13 iloko o ekolu mahina. Nolaila, ke ike nei kou kiekie, ua lilo ka pu-a pepa hahau i Baibala, i Alemanaka, a i buke pili Akua e ae.

Nolaila, no keia mau kumu kupono me ka naauao o kahi koa, ua hooku aku la ke Kiaaina me ke ahewa ole, me ke a'o ana aku iaia, mai hana hou aku ma ia ano iloko o ka halepule.

"O ka Iesu hoi i ka wahine i hoopii ia aku imua ona no ka hewa moekolohe, aole no au e ahewa aku ana ia oe, aka, o hele, mai hana hewa hou aku."





E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu

a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department
at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH
President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian
Academic Excellence.



| | |
E-mail to City Desk

BACK TO TOP



© Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com

— ADVERTISEMENT —
— ADVERTISEMENTS —


— ADVERTISEMENTS —