Starbulletin.com

Kauakukalahale



Note: Because most Web browsers are unable to display the kahako (horizontal line, or macron) used to add emphasis to a vowel in written Hawaiian, we have substituted the corresponding vowel with an umlaut (two dots, or dieresis). To view this text as it was meant to be read, you must have a Hawaiian-language font installed on your computer. You can obtain free versions of these fonts from the University of Hawaii-Hilo's Web site, http://www.olelo.hawaii.edu/eng/resources/fonts.html

Some newer Web browsers, (such as Netscape 7 and Internet Explorer 6 on certain operating systems) can display kahako without a Hawaiian-language font, using a specialized coding system called Unicode. To jump to a Unicode version of this column, click here.



Nä Hana Hö‘ino


Synopsis: An article printed in "Nupepa Ka Oiaio" on Feb. 9, 1894, questions the validity of defamatory remarks pro-annexxation newspapers made about Queen Lili'uokalani.


'Auhea 'oukou e nä makamaka heluhelu. Eia mai kahi mo'olelo nüpepa i unuhi 'ia mai loko mai o ka "Nupepa Ka Oiaio". Ua pa'i 'ia ma ka lä 9 o Pepeluali, 1894. Kapa 'ia ua mo'olelo nei, 'o "Na hana hoino i ka Moiwahine." Penei ka mo'olelo.

He nui na hoino o na nupepa hoohui aina i ko kakou Moiwahine e olelo ana, he Moiwahine puni koko Oia; he ake e okiia ke poo o ka poe nana i hookahuli i ke Aupuni Moi, a pela aku.

I ko makou hoomaopopo ana mai mua mai; na keia poe kipi no lakou i hookomo i loko o ka pilikia a ina i hoopaiia lakou no ia hana, alaila aole maluna o ka Moiwahine Liliuokalani ia hewa, oiai, aole na ka Moiwahine i hookikina aku ia lakou e hana ia mea.

He puni koko anei ka Moiwahine ke hookoia ke kanawai o ka aina a ua poe kipi nei no i hana ai? Ua hoomaopopo makou i ke ano io maoli o ia huaolelo punikoko, oia ka luku ana, a pepehi wale ana aku i na poe hewa ole. O ka hoopai ana i ka poe hana hewa maoli, aole ia he hana e kapaia mai ai he punikoko.

O ka hoopuka ia ana o na huaolelo okipoo, a me ka manao ana iho, na ka Moiwahine ponoi ia mau huaolelo, he hana ia i ku ole i Kona kulana Lede, a he mea i maa ole loa e olelo ia e na mea a pau ma Hawaii nei; no ka mea, ua hoakaka maopopo ia na hana maa mau i lawelaweia no ka poe kipi, ke loaa ka ahewaia ma ke kanawai. O ka Li ia ma luna o ka laau olokea ka mea maamau no ka poe i ahewaia no ka make; aole o ke okipoo ana.

Ua hapai nui na nupepa i keia mau huaolelo, okipoo a me punikoko a kapilipili aku na ka Moiwahine Liliuokalani; i mea e ulu mai ai na manao inaina, a me ka ukiuki ulupuni o ka Lahui Hawaii ia ia; Pehea? Ua lilo anei keia mau hana ana a ua poe kipi nei, i mea e ulu io mai ai ia manao i loko o ka Lahui Hawaii? Aole loa; No ka mea, ua maopopo mua i ka Lahui, o keia poe no na kumu hooulu i na ino he lehulehu wale, maloko o ka aina, iwaena o ka Lahui.

O ke kuko hookamani o na poe mamo a na mikanele, i hui pu aku me na poe aea haukae hana kalaima mai o waho, ka mea nana i kukulu iho ma ka la 17 o Ianuali 1893 i kia hoomanao poina ole, no ka hana kipi i hookahuli ai i ke Aupuni o ka Moiwahine Liliuokalani.

('A'ole i pau)


BACK TO TOP
|

Ho‘okani


Synopsis: May's Ho'okani at Mänoa Gardens at UH-Mänoa will be held on Wednesday, May 5th.



'Auhea 'oukou, ma ka mahina 'o Mei, e mälama 'ia ana 'o Ho'okani ma ka Pö'akolu mua, 'o ia ho'i ka lä 5 o Mei, 'oiai, 'a'ohe kula ma ka Pö'alima. E ho'omaka ana ma ka hola 5:00 o ke ahiahi. A 'o kekahi mau pu'ukani e ho'okani ana ma ua ahiahi lä, 'o ia nö 'o Jerry Santos, 'o Karen Keawehawai'i a me Pa'ahana. A he mau pu'ukani hou aku nö.





E ho'ouna 'ia mai nä leka iä mäua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu

a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)



BACK TO TOP
|

Note: This version of the column is set in Unicode, which requires current Web-browser software (Netscape 7 or Internet Explorer 6 on most operating systems.) If the Hawaiian text below does not display properly, you may want to use the version coded for older browsers (above) instead.

Nā Hana Hō‘ino


Synopsis: An article printed in "Nupepa Ka Oiaio" on Feb. 9, 1894, questions the validity of defamatory remarks pro-annexxation newspapers made about Queen Lili'uokalani.


'Auhea 'oukou e nā makamaka heluhelu. Eia mai kahi mo'olelo nūpepa i unuhi 'ia mai loko mai o ka "Nupepa Ka Oiaio". Ua pa'i 'ia ma ka lā 9 o Pepeluali, 1894. Kapa 'ia ua mo'olelo nei, 'o "Na hana hoino i ka Moiwahine." Penei ka mo'olelo.

He nui na hoino o na nupepa hoohui aina i ko kakou Moiwahine e olelo ana, he Moiwahine puni koko Oia; he ake e okiia ke poo o ka poe nana i hookahuli i ke Aupuni Moi, a pela aku.

I ko makou hoomaopopo ana mai mua mai; na keia poe kipi no lakou i hookomo i loko o ka pilikia a ina i hoopaiia lakou no ia hana, alaila aole maluna o ka Moiwahine Liliuokalani ia hewa, oiai, aole na ka Moiwahine i hookikina aku ia lakou e hana ia mea.

He puni koko anei ka Moiwahine ke hookoia ke kanawai o ka aina a ua poe kipi nei no i hana ai? Ua hoomaopopo makou i ke ano io maoli o ia huaolelo punikoko, oia ka luku ana, a pepehi wale ana aku i na poe hewa ole. O ka hoopai ana i ka poe hana hewa maoli, aole ia he hana e kapaia mai ai he punikoko.

O ka hoopuka ia ana o na huaolelo okipoo, a me ka manao ana iho, na ka Moiwahine ponoi ia mau huaolelo, he hana ia i ku ole i Kona kulana Lede, a he mea i maa ole loa e olelo ia e na mea a pau ma Hawaii nei; no ka mea, ua hoakaka maopopo ia na hana maa mau i lawelaweia no ka poe kipi, ke loaa ka ahewaia ma ke kanawai. O ka Li ia ma luna o ka laau olokea ka mea maamau no ka poe i ahewaia no ka make; aole o ke okipoo ana.

Ua hapai nui na nupepa i keia mau huaolelo, okipoo a me punikoko a kapilipili aku na ka Moiwahine Liliuokalani; i mea e ulu mai ai na manao inaina, a me ka ukiuki ulupuni o ka Lahui Hawaii ia ia; Pehea? Ua lilo anei keia mau hana ana a ua poe kipi nei, i mea e ulu io mai ai ia manao i loko o ka Lahui Hawaii? Aole loa; No ka mea, ua maopopo mua i ka Lahui, o keia poe no na kumu hooulu i na ino he lehulehu wale, maloko o ka aina, iwaena o ka Lahui.

O ke kuko hookamani o na poe mamo a na mikanele, i hui pu aku me na poe aea haukae hana kalaima mai o waho, ka mea nana i kukulu iho ma ka la 17 o Ianuali 1893 i kia hoomanao poina ole, no ka hana kipi i hookahuli ai i ke Aupuni o ka Moiwahine Liliuokalani.

('A'ole i pau)


BACK TO TOP
|

Ho‘okani


Synopsis: May's Ho'okani at Mānoa Gardens at UH-Mānoa will be held on Wednesday, May 5th.



'Auhea 'oukou, ma ka mahina 'o Mei, e mālama 'ia ana 'o Ho'okani ma ka Pō'akolu mua, 'o ia ho'i ka lā 5 o Mei, 'oiai, 'a'ohe kula ma ka Pō'alima. E ho'omaka ana ma ka hola 5:00 o ke ahiahi. A 'o kekahi mau pu'ukani e ho'okani ana ma ua ahiahi lā, 'o ia nō 'o Jerry Santos, 'o Karen Keawehawai'i a me Pa'ahana. A he mau pu'ukani hou aku nō.





E ho'ouna 'ia mai nā leka iā māua,
'o ia ho'i 'o Laiana Wong a me Kekeha Solis
ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu

a i 'ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2624 (Kekeha)

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department
at the University of Hawai'i at Mānoa, supported by UH
President Evan Dobelle's Initiative for Achieving Native Hawaiian
Academic Excellence.

— ADVERTISEMENTS —
— ADVERTISEMENTS —


| | | PRINTER-FRIENDLY VERSION
E-mail to City Desk

BACK TO TOP


Text Site Directory:
[News] [Business] [Features] [Sports] [Editorial] [Do It Electric!]
[Classified Ads] [Search] [Subscribe] [Info] [Letter to Editor]
[Feedback]
© 2004 Honolulu Star-Bulletin -- https://archives.starbulletin.com


-Advertisement-